RVU-docu: Schroeiplekken ─ De branding valt stil

Reza Allamehzadeh.

Schijnprocessen in Iran
In een documentaire uit 1997 die werd gerealiseerd door de Iraanse filmmalkker Reza Allamehzahed [1], over de schending van mensenrechten in Iran ─ die de man zelf aan den lijve heeft ondervonden ─ zijn interviews opgenomen met betrokken slachtoffers. Verder worden gedachten uitgewisseld over schijnprocessen tegen schrijvers en journalisten ten tijde van het bewind van de sjah van Perzië ─ die bij de bevriende staatshoofden gaarne werd gezien als verlicht despoot, maar die toch een weerzinwekkend monster was dat zijn volk onderdrukte met de gruwelmethoden van zijn geheime politie: de Savak. Als gevolg van die beestachtigheden waarvoor de man verantwoordelijk was, richtten miljoenen de hoop op ayatollah Chomeini, die in Frankrijk zijn tijd afwachtte. Het volk van Iran belandde van de regen in de drup: het Beest uit de Afgrond kan nu eenmaal alle gestalten aannemen.

Uitzendingen
De RVU presenteert, op het digitale Nederlandse televisiezender Geschiedenis 24, genoemde documentaire op donderdag 28 juli, tussen 20:47 uur en 21:35 uur. Een herhaling volgt op vrijdag 29 juli, 's middags tussen 16:47 uur en 17:35 uur.
Eventuele herhalingen overdag en in de nachtelijke uren kunt u vinden in de Programmagegevens op de website van Geschiedenis 24.
__________
[1] Reza Allamehzadeh is een in 1943 in Perzië geboren Nederlandse filmmaker.

Die Noorse dader is een terrorist bij uitstek

Elk bericht over de daad van extremistische krankzinnigheid in de Noorse hoofdstad Oslo en op een eiland met jonge mensen ─ met meer dan negentig doden, als gevolg van het optreden van één man ─ dat spreekt van de schutter en niet van terrorisme, gaat voorbij aan de werkelijkheid of verdringt deze.

Vanzelfsprekend hebben we hier met een daad van terrorisme te maken. Juist het feit dat men dit begrip meer en meer reserveert voor islamitisch getinte aanslagen en dergelijke, geeft al aan hoezeer ook de betrokken journalistiek zich van de feiten afwendt en tracht door middel van semantiek een ander etiket te plakken op een daad zo gruwelijk als alle andere terroristische handelingen, of die nu in Apeldoorn, Alphen aan den Rijn, in Basra, Teheran of New York plaatshebben.

Terrorisme vindt soms plaats in een huwelijksbed, in gezinnen ─ de brandhaard van zoveel extremisme en andere vormen van krankzinnigheid, door ouders opgedrongen aan kinderen: de erfzonde, zeg maar ─ en binnen groepen in een overigens relatief vredelievende samenleving. Overal waar vormen van onderdrukking zich voordoen, kan sprake zijn van terrorisme.

Als een islamitisch getinte aanslag twee slachtoffers had geëist, had het merendeel van de westerse pers geen seconde geaarzeld om te spreken over terrorisme, maar nu een veelvoud aan slachtoffers is gevallen door ─ de trekker overhalende hand van ─ een vertegenwoordiger van het Kaukasische ras in een Scandinavisch land, slaan talrijke individuen en groepen massaal op de vlucht. Dat is een symptoom van een zeer ernstige, besmettelijke ziekte in deze westerse samenleving; het is dan ook de ziekte die vakbekwaam dient te worden behandeld, zo nodig door middel van verstandig toegediende homeopatische doseringen, en zeker niet door middel van symptoombestrijding, want dat is slechts het volstrekt inadequate optreden van tovenaarsleerlingen.
__________
NASCHRIFT 26 juli: Gisteravond liet de Noorse politie weten het aantal slachtoffers te moeten bijstellen: naar beneden tot zesenzeventig. Dat maakt voor de waanzin en de ernst van het in en om de Noorse hoofdstad gepleegde terrorisme vanzelfsprekend helemaal niets uit.

Het huwelijk tussen het Pentagon en 'Hollywood'

Nederland 2-tv presenteert dinsdag 19 juli een nieuwe aflevering van het AVRO-programma Close up, met deze keer als thema
Het geheime wapen van Washington: Hollywood.
In eerste instantie verwacht je dat het om scientology zal gaan, aangezien de filmwereld is vergeven van leden van die omstreden sekte, die vooral in de Bondsrepubliek Duitsland, begrijpelijkerwijs onder vuur ligt, en door onderzoekster Caberta meer dan eens als kriminelle Vereiniging is gekwalificeerd.
Doch neen, niet zoiets engs als een, al dan niet godsdienstige, sekte is het onderwerp, maar het Pentagon: misschien net geen sekte, wel heel kwalijk tot en met zeer eng. In de aflevering van Close up komen we aan de weet dat dit Pentagon al decennia innige betrekkingen onderhoudt met tal van eigenaren/directeuren van filmmaatschappijen, hetgeen hier en daar heeft geleid tot bijzondere oorlogsfilms. De vraag, welke nu nog steeds opgeld doet, is: zijn de kijkers zichn ervan bewust dat ze een uitgebreide, relatief lange reclameboodschap voorgeschoteld hebben gekregen?

Drie briefkaarten van schrijvers uit Istanboel

In het programma The essay van BBC Radio 3, dat gewoonlijk om 23:45 uur 's avonds, als laatste onderdeel van de avond-uitzending (Nederlandse tijd) van dat medium de ether wordt ingestuurd op de vijf werkdagen van de week, wordt in de week van maandag 18 juli slechts gedurende drie avonden een aflevering uitgezonden. Dat dit niet, zoals gewoonlijk, elke avond van maandag tot en met vrijdag gebeurt, hangt samen met de programmering in verband met de BBC Promconcerten 2011.

De Turkse Elif Shafak.
Foto: Uitgeverij De Geus.

Op maandag 18 juli is de eerste van de Postcards from Istanbul afkomstig van de Britse schrijfster Mary Beard (geboren 1951), onder meer classica van de Universiteit van Cambridge en redactrice voor klassieke letteren van Times Literary Supplement. Haar Turkse collega Elif Shafak ─ die in 1971 te Straatsburg in Frankrijk werd geboren ─ zorgt voor de tweede briefkaart, maar dan pas op donderdag 21 juli. Van haar boeken zijn er in ieder geval drie uin Nederlandse vertaling verschenen bij Uitgeverij De Geus.
De Amerikaanse schijfster Maureen Freely (* 1952) verzorgt de derde briefkaart, op vrijdag 22 juli.

Kobo Abe: hoorspel naar roman op NDR Kultur

De Japanse schrijver Kobo Abe. Foto van diens website.

In het programma Hörspiel van de regionale Duitse radiozender NDR Kultur wordt op woensdag 13 juli het hoorspel Die Frau in den Dünen uitgezonden. Het betreft een radiodrama naar de gelijknamige roman uit 1962 (Suna no onna) van Kobo Abe (1924-1993), met muziek van Ryuichi Sakamoto en alva noto (met de mededeling tussen haken: Carsten Nicolai). De regie is in handen van Kai Grehn.
Kobo Abe is een pseudoniem van Kimifusa Abe. Nog in het jaar van verschijnen werd de auteur voor de roman in kwestie onderscheiden met de Yomiuri Prijs. Het boek werd in 1964 verfilmd door Hiroshi Teshigahara; daarvoor schreef de auteur zelf het script.

BBC Four: De Geheimen van Duizend en een nacht

Een van de meer dan tweehonderd gravures uit de editie van 
Antoine Galland, in het Nederlands vertaald door J.A. Sandfort

Op zondag 10 juli presenteert de Britse televisiezender BBC Four de documentaire Secrets of the Arabian Nights, over de nog immer niet aflatende aantrekkingskracht die de reeks vertellingen van Shéhérézade ─ duizend en één nacht achtereen, waarmee ze haar eigen leven met in eerste instantie dat aantal dagen wist te rekken ─ goed tweeënhalf jaar derhalve. Zo'n driehonderd jaar geleden kwamen die verhalen onder de aandacht van het Engelse lezerspubliek, door de vertaling van Richard Burton. Een Franse vertaling ─ de versie van J.C. Mardrus, aanvankelijk in zestien delen ─ is in het Nederlands vertaald door Albert Helman en later in acht banden met elk twee delen opnieuw uitgegeven.
J.A. Sandfort heeft een tweedelige, Franse editie van Antoine Galland in het Nederlands vertaald, die in de jaren vijftig bij NV Boek en Wereld te Groningen in diverse vormen is gepubliceerd, en in de tweede helft van de jaren zestig nogmaals: opnieuw in twee delen, en zelfs in één heel omvangrijke band (waarvan ik onlangs een ongebruikt exemplaar vond in een kringloopwinkel voor de somma van 20 eurocent.
Richard E. Grant presenteert deze documentaire die zal worden uitgezonden tussen 21:00 uur en 22:00 uur onze tijd.
Dit is sedert april dit jaar de zesde keer dat deze zender de documentaire in kwestie uitzendt.

Holland Doc 24 met docu Zo wil ik niet leven

'Partydrug' GHB
In het avondprogramma van de digitale televisiezender Holland Doc 24 wordt, gedurende de week van zaterdag 9 tot en met vrijdag 15 juli, ten minste vier keer de documentaire I don't want to live likte this uitgezonden. Daarin wordt getoond hoe Zweedse jongeren op keiharde wijze hebben moeten leren dat het gebruik van de hard drug GHB ─ vooral genomen tijdens feestjes en daarom ook wel partydrug genoemd ─ vreselijke gevolgen kan hebben. Jag vill inte leva detta livet, luidt de oorspronkelijke titel.

Minimaal vier uitzendingen
In de avonduren wordt gedurende de periode van 9 juli tot en met 15 juli de film in ieder geval vier keer uitgezonden:In de film kunnen we zien hoe een hechte groep vrienden in Göteborg wordt gevolgd, die stuk voor stuk al heel jong met verdovende middelen hebben geëxperimenteerd.
De vier uitzendingen in de komende week zijn op Holland Doc 24 te zien op
Zondag 10 juli, vanaf 23:23 uur in de avond tot 00:37 uur in de nacht op maandag 11 juli
Maandag 11 juli, tussen 19:46 uur en 21:00 uur
Woensdag 13 juli, tussen 21:00 uur en 22:14 uur
Vrijdag 15 juli, tussen 22:33 uur en 23:47 uur
Het is mogelijk dat Holland Doc 24 in diezelfde periode de film nogmaals uitzendt gedurende de nachtelijke uren en/of overdag. Om daarover gedetailleerd te worden geïnformeerd, is het raadzaam om de Programmagegevens op de website van de zender in casu te raadplegen.

Deze week nog meer Geheime Genoegens

In aansluiting op het verleden week door BBC Four-television uitgezonden eerste deel van de tweedelige documentaire Guilty pleasures ─ toen over het oude Griekenland ─ met de zeer geleerde BBC-presentator Michael Scott ─ de incarnatie van de mannelijke schoonheid, geheel passend tussen de vele antieke beelden van mooie mannen: op zich reeds voor menigeen van twaalf tot honderdtwaalf jaar een Geheim Genoegen. In werkelijkheid een zeer Openbaar Genoegen.

De meest aantrekkelijke BBC-presentator: Michael Scott

De tweede aflevering behandelt Luxury in the Middle Ages: A deadly sin?
Ook deze aflevering wordt, na eerst tussen tussen 22:00 uur en 23:00 uur onze tijd te zijn gepresenteerd, enige keren door dezelfde zender herhaald: in de direct daarop volgende nachtelijke uren om 03:45 uur onze tijd, en dan nog eens in de nacht van vrijdag 7 op zaterdag 8 juli, vanaf 00:30 uur.
__________
Zie tevens ons artikel over een ander Geheim Genoegen dat deze week vele malen via het digitale kanaal Holland Doc 24 te zien is, en dat als VPRO Import-documentaire wordt vertoond over het geheime genoegen van de Bouquetreeks.

Vandaag te zien op BBC Four: vier dansfilms

Frederick Ashton

La Dame aux Camélias
Om 20:00 uur onze tijd begint, zondag 3 juli, op de Britse televisiezender BBC Four, de eerste van vier totaal verschillende filmbijdragen die achtereen worden uitgezonden en het thema gemeen hebben: ballet.
Tot slechts een half uur is de roman La Dame aux Camélias [1] uit 1848 van Alexandre Dumas fils (zeg maar junior: 1824-1895) gecomprimeerd door de befaamde Britse dansmeeester Frederick Ashton (1904-1988). De beroemdste twee grootheden uit het 'wereldballet' van de jaren zestig in de vorige eeuw ─ Margot Fonteyn (1919-1991) en Rudolf Noerejev (1938-1993) dansen dat verhaal op muziek van Franz Liszt (1811-1886).

Merce Cunningham
Om 20:30 uur volgt een portret van klassieke speelfilmlengte, dat wil zeggen: anderhalf uur, getiteld Merce Cunningham ─ A lifetime of dance, over de vermaarde choreograaf Merce Cunningham (1919-2009), die als elfjarige leerde tapdansen. Na zijn studieperiode 1937-1939  heeft hij eerst zes jaar achtereen (1939-1945) solo gedanst in het gezelschap van Martha Graham. In diezelfde periode ontwierp hij zijn eerste ballet (New York, 1944) waarbij de vermaarde en evenzo omstreden componist John Cage (1912-1992) als pianist meewerkte.

Margot Fonteyn 1948,
danst in St. Petersburg:
Mariinski Theater.

Margot
De tijd is gevorderd tot 22:00 uur als de film Margot uit 2009, geregisseerd door Otto Bathurst van start gaat. Dat is een biografisch drama over het leven van de eerder genoemde danseres Margot Fonteyn. Anne-Maria Duff, Lindsay Duncan, Michiel Huisman, Derek Jacobiu en Con O'Neill spelen allen een rol in deze productie, die eveneens een duur van negentig minuten heeft.

Jerome Robbins
Het is een half uur vóór middernacht, onze tijd, als de laatste bijdrage ruim baan krijgt op BBC Four-tv. Daarbij gaat het om Opus Jazz, een dansfilm van Ellen Bar en Sean Seiozzi, beiden solodanser van het New York City Ballet. Het is een film naar het gelijknamige dansstuk van Jerome Robbins (1918-1998), die wat ruimere bekendheid dan gebruikelijk kreeg doordat hij verantwoordelijk was voor de choreografie in de filmversie (1961) van de musical West Side Story van Leonard Bernstein (1918-1990).
__________
[1] Dat boek heeft tevens gediend als basis voor het libretto van La Traviata, muziekdrama uit de jaren 1852-1854 van Giuseppe Verdi (1813-1901)

Weduwnaars met huizen ─ "pamflet in dramavorm"

George Bernard Shaw

Eén van de talrijke reacties welke na de opvoering, in 1892, van het allereerste toneelstuk van George Bernard Shaw (1856-1950), Widowers' Houses, werd geuit, luidde: "The play is a pamphlet in dramatic form." Zo stond het in The Western Mercury.
Wie dat stuk nog niet kent ─ en dat zullen er inmiddels heel wat liefhebbers van toneel zijn, omdat Shaws stukken, in relatie tot een halve eeuw geleden, nauwelijks meer worden opgevoerd ─, krijgt de gelegenheid, zijn lacune op te vullen door op de avond van zondag 3 juli de Britse cultuurzender BBC Radio 3 in te schakelen als om 21:00 uur, in het programma 'Drama on 3' dit toneelstuk (opnieuw) zal worden voorgesteld.
Na de eerste opvoering waren de meningen in de pers flink verdeeld. In de publicatie Colonies in India kon men onder meer lezen: "Mr Shaw wishes to utter a tirade against certain abuses; and he thinks the theater a suitable pulpit for his utterances."
Tja, niet iedereen was (ook) toen (al) even gelukkig over het feit dat sociale misstanden werden benoemd en beschreven en, vooral, aan de kaak gesteld.

Geheime genoegens: de Bouquetreeks

In de reeks VPRO-Import: Geheime genoegens ─ Guilty pleasures van de BBC ─ een documentaire van Julie Moggan over de Bouquetreeks [1], een maatschappelijk bedenkelijk fenomeen dat door middel van uiterste manipulatie ─ hersenverdovende teksten die miljoenen vrouwen reduceren tot willoze consumenten van die extreem inhoudsloze, nodeloze en nutteloze  aaneenschakeling van woorden zonder de geringste samenhang op enig aanvaardbaar niveau. Leesvee, zou je ze kunnen noemen, al moet worden toegevoegd dat dit in wezen een te positieve voorstelling van zaken is, aangezien lezen waarlijk iets anders is: het bijeenrapen (verzamelen) van dingen, zaken ─ in dit geval woorden ─ die waardevol zijn, en dat is met de druksels onder de benaming Bouquetreeks zeker niet het geval. Volgens de maakster van de documentaire gaat het om dromen over een ideale liefde, die niet alleen voor dames is, aangezien ook de mannen die op de omslagen van de pockets in kwestie worden afgebeeld ─ met meestal een iets te sterk ontwikkelde borstpartij met twee opvallende rozenknoppen, welke met gulzig-hete mond dienen te worden ingezogen, zoals de imbeciele inhoud van de boekjes dient te worden ingezogen ─ zelf nog steeds op zoek zijn naar de ware liefde. De plaatjes op het voorplat van die boekjes dragen niets anders uit dan platvloerse clichés en totale steriliteit tot in het misselijk makende.  Vrouwen die zich daaraan overgeven en menen er 'iets van mee te nemen' zijn rijp voor de dictatuur.
De Bouquetreeks werd in 1975 gestart door de Nederlandse uitgeverij Harlequin; inmiddels zijn er ruim drieduizend van die verhaaltjes verschenen. In alle gevallen gaat het om vertalingen
De digitale zender Holland Doc 24 ─ hoe imbeciel toch; ook in Bourtange, Lemmer en Eijsden wordt dergelijke geestvernietigende troep gelezen ─ presenteert op zaterdag 2 juli, tussen 21:00 uur en 21:54 uur, genoemde documentaire. Herhalingen worden in ieder geval nog gepresenteerd tijdens de komende dagen:

maandag 4 juli, vanaf 22:55 uur
dinsdag 5 juli, vanaf 19:25 uur
woensdag 6 juli, vanaf 22:00 uur
vrijdag 8 juli, vanaf 20:06 uur.

Het is niet uitgesloten dat er gedurende de periode van zaterdag 2 tot en met vrijdag 8 juli meer herhalingen zullen worden uitgezonden, overdag en in de nachtelijke uren. Om daarover adequaat te worden geïnformeerd, raadplege men de Programmagegevens op de website van de digitale zender HD24.
__________
Zie ook onze bijdrage over wat meer 'cultureel hoogstaande genoegens' in een artikel, begin volgende week op de moedersite van al deze weblogs: Cultuurtempel.
__________
[1] Niet te verwarren met de pockets die zijn uitgekomen in de serie Boeket Reeks, al meer dan een halve eeuw geleden gestart door uitgever J.H. Kok te Kampen.

Twee dansfilms achtereen op BBC Four

Poster voor de film (1971)
Tales of Beatrix Potter

Tales of Beatrix Potter luidt de titel van de dansfilm die BBC Four-television vanaf 20:00 uur onze tijd op zaterdag 2 juli vertoont. Daarin is een optreden te zien van het Royal Ballet met een choreografie uit 1971 van Frederick Ashton (1904-1988) naar de boeken van Beatrix Potter (1866-1943).Om 21:10 uur volgt een aflevering van de serie Imagine, met een documentaire over gepensioneerden die het voor het eerst hebben aangedurfd zich over te geven aan de 'moderne dans'. Save the last dance for me heet de film in kwestie, die tot 22:00 uur duurt.