Ruim twee uur zal op zondag 17 mei — tussen 20:55 uur en 23:00 uur — het zeer frequent voorkomende verschijnsel wraak aan de orde gesteld worden in een VPRO-programma voor de beeldbuis, hetwelk tijdens die beide genoemde tijdstippen voor Nederland 2 op de rol staat: WRAAK. Het programma is samengesteld door Britta Hosman uit momenten in feitelijke en bedachte (literaire) situaties.
Wie kent niet de inmiddels eeuwenoude uitdrukking "Dit schreeuwt om wraak!", uit een stripverhaal, een roman, of zelfs uit de praktijk van alledag?
Dat het fenomeen in zovele verschillende geledingen van het dagelijks bestaan overal ter wereld voorkomt en daarbij niet bepaald een verschijnsel is van de laatste eeuw, maar van alle tijden, doet het besef rijzen dat de literatuur er vol van is, van de aloude klassieken verre van ons huis en onze haard via de historie van de westerse wereld tot (letterlijk) vandaag de dag.Onmetelijke conflicten
Oorlogen met enorm veel leed en destructie zijn veelvuldig het gevolg geweest van intense wraakgevoelens die de 'houder' ervan meende te moeten bevredigen. Men leze er teksten uit de antieke wereld maar op na, zoals tal van mythologische verhalen over — weliswaar uit de menselijke fantasie ontsproten — de wereld der goden, halfgoden en helden. En indien u daaraan niet voldoende heeft, leest u dan de grote tragedieschrijvers der oude Grieken of de geschiedschrijvers uit die tijd er eens op na. Doch mocht dat u te ver van uw bed zijn, dan kunnen de koningsdrama's van William Shakespeare (1564-1616) misschien meer licht op de zaak laten schijnen, aangezien deze eventueel meer de indruk maken actueel te zijn. En wat te denken van het cultuurverschijnsel opera. Zowel in de eventueel tragische zangspelen als in de komedies: van Mozarts Così fan tutte tot en met Verdi's Falstaff [1].
Geen lemma
Immers: wraak is zoet. Dat laatste moge het geval zijn in de amicale sfeer van mensen onderling die goed aan elkaar gewaagd zijn en dit in sport en spel dan wel bij ietwat serieuzere gebeurtenissen tijdens huiselijke wrijvingen of in de sfeer van studie of werkzaamheid.
Maar van een zo gewichtig fenomeen verwacht je toch dat je het zult aantreffen in tal van naslagwerken over psychologie en filosofie. Dat bleek echter een tegenvaller van de bovenste plank. In enkele tientallen encyclopedische woordenboeken — welke mij alle heel direct ter beschikking staan over die beide onderwerpen — kwam het niet eenmaal als trefwoord voor. Dat is omgekeerd evenredig aan het belang, in zowel filosofisch, psychologisch, historisch en algemeen-maatschappelijk opzicht.
__________
[1] Op de dag van het VPRO-programma over het verschijnsel wraak zal tevens de première worden gegeven van een reeks van dertien in even zovele steden van ons land — tot in juli — van Falstaff in een eigentijds jasje gestoken, door het in Maastricht gevestigde ensemble Opera Zuid.
____________
Afbeeldingen
1. William Shakespeare; het Chandos-portret. Tentoonsgesteld in de Nationa Portrait Gallery te Londen.
2. Persfoto van de try out op vrijdag 15 mei van Falstaff door Opera Zuid. Op zondag 17 mei is de première in het Parktheater te Eindhoven. (Foto: Deen van Meer.) Op Sir John Falstaff wordt ruim wraak genomen in deze komische opera van Giuseppe Verdi.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten