Cultuurbarbaren en hun gruwelijke destructie

Aangezien het nieuwste Nederlandse kabinet, vooral onder druk van de grote gedoger in de kantlijn, alles op alles zet — en dat zal blijven doen zolang het daartoe in de gelegenheid is — om de cultuursector in ons land zoveel mogelijk praktische schade toe te brengen door driemaal zoveel te bezuinigen op dit aspect van de samenleving dan het met andere 'portefeuilles' doet, moge het voor ieder binnen die sector met een helder verstand duidelijk zijn waar de vijanden van een vrije samenleving op alle fronten  zich thans bevinden. Toch bestaat de opper-oelewapper van de huidige coalitie-onder-curatele het om de mededeling te doen dat er slechts vier procent wordt bezuinigd op de cultuursector. Een schrijnende leugen, want hij zet die 200 miljoen aan kortingen af tegen het totale bedrag dat in die sector omgaat, en niet, zoals dat behoort, tegen het totaal aan toegekende cultuursubsidies tot nu toe, en dan is en blijft 200 miljoen, tegenover de huidige 950 miljoen, een percentage van 21, in plaats van de vier procent uit de kwalijke goocheldoos van iemand die wordt geacht primus inter pares te zijn, doch niets anders is dan een dilettant van de ergste soort. Rekenen kan die mini-ster — die graag een lichtende gestalte wil zijn in een nieuwe tijd waarin de cultuur zal groeien als gevolg van Rutte's snoeien — immers ook al niet. Is er in die context een nog pijnlijker platitude denkbaar? Zoiets — het reduceren van een inhoud tot enkele woorden, die veelal hun uitwerking niet missen, doch een vlag zijn die de lading in het geheel niet dekt — past bij een koppensneller.
Er zijn, grosso modo, twee mogelijkheden: of de man weet niet hoe de vork in de steel zit, of hij is nog zoveel cynischer — en daardoor evenredig gevaarlijker — dan we tot nu toe hadden vastgesteld, zodat hij maar één optie heeft als er nog een minimale schaduw van fatsoen in hem resteert: vrijwillig naar de rimboe vertrekken, zonder middelen van communicatie, opdat hij niet nog meer onheil kan aanrichten. Ik vrees dat zulks een al te vrome wens is, zelfs op een zogenaamd christelijke feestdag. De cultuur in ons land is in alle opzichten aan de heidenen overgeleverd. Het is dan ook de hoogste tijd voor een culturele revolutie. Dat er dan koppen gesneld zullen moeten worden, moge helder zijn.

Thomas Mann aantekeningen over kerstavond 1953

Op 24 december 1953 noteerde Thomas Mann in zijn Tagebuch dat hij het ontbijt samen "mit den Buben" (kleinzoons) had genomen en dat hij er tevreden mee was dat het hem was gelukt het meest nodige voedsel tot zich te nemen. Hoewel het besef bij hem had postgevat — hij was toen achtenzeventig jaar — geen koffie zou moeten drinken en evenmin zou moeten roken, voegt hij aan die vaststelling toe: "Lohnt es aber, auf das bißchen Behagen zu verzichten?
Diezelfde dag noteert hij: "Frido raucht mit ruhiger Würde eine Cigarette." Kleinzoon Fridolin was toen dertien jaar. [1] Voor zijn opa had hij een asbak met Schwezier Kreuz gemaakt.

Het samenzijn onder de kerstboom met familie en vrienden onderging Thomas Mann die dag als "allgemeines stilles, warmes Vergnügen". Die mededelng wordt direct gevolgd door een opsomming van de hübsche Dinge die hij als kerstgeschenken had gekregen: "Mozart- und Brahmsplatten, Schlafrock . . . . . Cigaren, Duftwasser, Seife, Taschentücher." De schrijver vergeet niet, gewag te maken van het feit dat de "Magd nobel beschenkt" werd.
Aan het slot van de aanekeningen lezen we nog dat de schrijfster Claire Goll een fraaie felicitatiekaart had gestuurd en dat René Coty (1882-1962) die dag tot president van Frankrijk was gekozen. [2]
__________
[1] Zie tevens onze bijdrage op de site Tempel der Letteren, waarin kleinzoon Fridolin Mann eveneens voorkomt.
Voorts kunt u over aantekeningen uit de Tagebücher van Thomas Mann lezen in een kort artikel op de site Tempel der Actualiteit, ook van 23 december.
De wat uitgebreidere tekst op de fin de siècle-site All art is quite useless van 23 december biedt u nog weer andere informatie.
Zie verder onze bijdrage over de dagboekaantekeningen van Thomas Mann op26 december 1933 in een artikel op de aan deze site gelieerde site Kunst en cultuur.
[2] René Coty werd pas op 4 oktober 1954 geïnstalleerd als Presient van de Vierde Republiek en zou dat ambt bekleden tot en met 8 januari 1959.

Intelligentie als voornaamste sociale maatstaf?

In het radioprogramma Gedanken zur Zeit, waarvan op zondag 19 december, vroeg in de avond tussen 19:00 uur en19:15 uur een nieuwe aflevering zal worden gepresenteerd door de regionale Duitse zender NDR Kultur, wordt aandacht besteed aan het, al dan niet grote, belang van (menselijke) intelligentie en daarbij vooral aan de vraag waarom dat fenomeen soms wel de belangrijkste sociale maatstaf schijnt te zijn.
De titel van de aflevering luidt: Das Maß aller Dinge? Oder: warum wir Intelligenz zu wichtig nehmen.

De veelzijdige kunstenaar Alban Berg herdacht

Hier ziet u de latere componist Alban Berg in februari 1899, toen hij veertien jaar oud was. De tekening is gemaakt door Bergs jeugdvriend en mentor Hermann Watznauer (1875-1939).

De komende week, tot de 24ste december kunnen we de nodige bijdragen in krant en tijdschrift, op radio en televisie, alsmede in elektronische media zoals het onderhavige, bijdragen van allerlei kaliber verwachten over de componist Alban Berg, die dan exact drie kwart eeuw eerder zal zijn overleden. Aangezien de meeste media (on)behoorlijk tuk zijn op ronde getallen in verband met herdenkingen, kunt u reeds aanstaande zaterdag in de avonduren tusse 20:00 uur en middernacht, op de Duitse regionale radiozender NDR Kultur twee programma's beluisteren die zich met Alban Berg (1885-1935) uiteenzetten. Het eerste is een aflevering van het regelmatig op zaterdag door die zender gepresenteerde programma Prisma Musik, en twee uur daarna volgt een aflevering van Variationen zum Thema.

Laatste foto van Alban
Berg, kort voor zijn
overlijden genomen.

genomenDaarin worden drie composities van Alban Berg voorgesteld: twee uit de eerste jaren van de vorige eeuw: de Klaviersonate opus 1 en de befaamde Drei Orchesterstücke, opus 6; het derde — dat overigens als eerste binnen dat concert ten gehore zal worden gebracht — is Bergs laatste compositie: het Violinkonzert, gereedgekomen in het sterfjaar van de meester.
__________

Zie ook onze bijdrage over Alban Berg op de fin de siècle website All art is quite useless van Rond 1900.nl.
Op onze zustersite Muziek en mensen kunt u kennisnemen van een foto waarop Alban Berg, samen musicerend met zijn zuster Smaragda te zien is.
Een andere zustersite, Tempel der Letteren toont een voorbeeld van Alban Bergs tekenkunst.
Op de site Tempel der Toonkunst is het orgel ten huize van de familie Berg afgebeeld.
Een schitterende karikatuur van Alban Berg als pianist is te vinden op de site Tempel der Beeldende Kunsten.
Een fraaie ets, voorstellende Gustav Mahler, ui het bezit van Alban Berg, hebben we in een artikeltje van zaterdag 18 december op onze site Muziek en mensen opgenomen.

BBC Radio 3: vijf avonden een kwartiertje schaken

In het programma The essay, dat elke avond tussen middernacht en 00:15 wordt uitgezonden door de Britse zender BBC Radio 3, is het thema gedurende de dagen dinsdag tot en met zaterdag — steeds gerekend vanuit onze tijd — Checkmate. Daarin worden diverse aspecten van het schaakspel behandeld.

Chinese schaakstukken uit de negentiende eeuw.

Dat begint in de nacht van maandag 13 op dinsdag 14 december met deel 1: Over the board. Tijdens de daarop volgende nacht volgt deel 2 met als titel: Fool's mate — bringing chess back home to India.
In de nacht van woensdag op donderdag is de zender toe aan het derde deel: Simultaneous display — chess on the air. Voor het daarop volgende nachtelijke kwartier heeft de zenderde aflevering Queening — MAD Queen's chess in petto.
In de nacht op zaterdag is het eerste kwartier van onze tijd door BBC Radio 3-programma The essay gereserveerd voor het laatste onderdeel van deze aflevering: The sacrifice  how to lose against a tsar.

Manfred-hoorspel met Schumann-muziek via WDR3

De regionale Duitse radiozender WDR 3 presenteert op zondag 5 december — tussen 20:05 uur en 22:00 uur, in het programma Bühne: Radio — een hoorspel van Mario Angelo: Manfred — HerzBauchKopf. Daarbij klinkt muziek van Robert Schumann (1810-1856).
Deze componist heeft, evenals Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893), muziek geschreven die is gebaseerd op het gedicht Manfred uit 1816/17 van George Gordon, lord Byron (1788-1822). Tsjajkovski schreef een symfonisch gedicht (opus 58) uit 1885, met de lengte van een gehele symfonie, en veelal wordt die compositie dan ook wel als zodanig gekwalificieerd. Schumann daarentegen beperkte zich tot eebn ouverture, bedoeld voor het schouwspel Manfred. Het werk ontstond in 1848 en kreeg het opusnummer 115.