Rabindranath Tagore en de Bengaalse sensibiliteit

Rabindranath Tagore met Albert Einstein. Foto uit 1930.

Het programma The essay van de Britse cultuurzender BBC Radio 3 is regelmatig aan bod gekomen op deze site en tevens op diverse, bijbehorende themasites, en dat met een groot scala aan onderwerpen.
In het laatste kwartier (onze tijd) van maandag 30 en dinsdag 31 januari en van woensdag 1 februari tot en met vrijdag 3 februari, wordt de vijfdelige serie Tagore and the Bengali sensibility uitgezonden van schrijver, criticus en muzikant Amid Chaudhuri, over het werk en de invloed van de over de hele wereld vermaarde Bengaalse dichter, romancier en toneelschrijver Rabindranath Tagore (1861-1941), die in 1913 als eerste niet-Europeaan werd onderscheiden met de Nobelprijs voor Literatuur.

Signatuur van Rabindranath Tagore in Bengaals schrift.

Zoals gebruikelijk, is het laatste kwartier van de vijf werkdagen in kwestie, dus tussen 23:45 uur en middernacht onze tijd, ingeruimd voor de afleveringen van The essay. Dat is deze week niet anders.
Maandag 30 januari, deel 1: A cherished acqaintance.
Dinsdag 31 januari, deel 2: The poet of a turning point.

Woensdag 1 februari, deel 3: A past with nature.

Donderdag 2 februari, deel 4: A transformative time.
Vrijdag 3 februari, deel 5: A public life.

Richard Dehmel: Schneeflocken

Schneeflocken

Gnädige Frau, es schneit, es schneit !
Tragen Sie heut Ihr weißes Kleid ?

Gnädige Frau, hier in der Ferne
schneits bei hellichtem Tage Sterne.

Und diese Sterne flimmern genau
wie die Zähne der gnädigen Frau,

Oder wie Blüten von weißem Flieder,
gnädige Frau, an Dero Mieder.

Oder die Blicke des Herrn Gemahls
am Tage Ihes Hochzeitsballs.

Nein, sie flimmern, ich kann mir nicht helfen,
gnädige Frau, wie tanzende Elfen.

Hänseln jeglichen Parapluie;
will man sie fassen, z e r flimmern sie.

Flimmern in Wirbeln, flimmern in Bildern,
die sind wirklich nit zu schildern.

Gnädige Frau, so wild, so mild
wie ein opalisch flimmerndes Bild.

Und, ach Gnädigste, diese Sterne
tanzen auf mancermanns Nase gerne.

Und solchermanns Nase, gnädige Frau,
zertanzen sie zu Tränentau.

Zertanzen flink wie kichernde Lieder:
morgen, morgen tanzen sie wieder !

Gnädige Frau, leb wohl !  Schluß, Kuß !
Frechheit ─ aber wer muß, der muß.

Richard Dehmel (1863-1920)
Uit de bundel Weib und Welt ─ Ein Buch Gedichte (1896)

Meer wintergedichten van Richard Dehmel zijn, eveneens in bijdragen van heden, te vinden op enkele van onze zustersites:
Winterwärme (passend bij de weerssituatie van de laatste weken), op de site Tempel der Letteren.
Lied im Winter is opgenomen op de site Tempel van het fin de siècle.
Ein Dichter is opgenomen op de zustersite Tempel der Dichtkunst.
Op onze Duitse zustersite is een Gedichtwechsel opgenomen tussen Richard Dehmel en Walther Rathenau.

Jeltsin en Clinton spreken over kernraketten

Boris Jeltsin.

Op deze dag, 26 januari, nu exact twee decennia geleden, meldde Boris Nikolajevitsj Jeltsin (1931-2007), de toenmalige president van de Russische Federatie, dat er geen kernraketten meer op doelen in de Verenigde Staten van Amerika gericht waren.
Zes jaar later, op dezelfde dag in 1998, verklaarde de president van de VS, William Jefferson (Bill) Clinton (geb. 1946) dat zijn persoonlijke kruisraket nimmer gericht was geweest op Monica Lewinsky, met de woorden: "I did not have sexual relations with that woman..."

Fonofobie als thema in The essay BBC Radio 3

Gedurende de werkdagen van de week die op maandag 23 januari begint, wordt in het bijna altijd elke week vijfmaal uitgezonden programma The essay van de Britse cultuurzender BBC Radio 3, wordt het laatste kwartier van al die vijf dagen ─ steeds van 23:45 uur tot middernacht onze tijd ─ ingeruimd voor het fenomeen fonofobie. In wezen betekent dat woord: (ziekelijke) angst voor geluid, maar die verklaring is te letterlijk en daardoor te krap. 

Andrew Martin
in The essay.

Het gaat om (een conglomeraat van) geluiden die ons ergeren: van enigszins tot en met mateloos. Schrijver en journalist Andrew Martin bespreekt de diverse aspecten daarvan gedurende die vijf late avond kwartiertjes. Zij dragen alle de titel The Sound and the Fury, een titel die tevens aan een roman uit 1929 van de Amerikaanse schrijver William Faulkner (1897-1962) refereert.
Ik zou me kunnen voorstellen dat muziek in warenhuizen en cafés, in stationsgebouwen en elders waar mensen moeten wachten, dit thema zo dominant is geworden dat menigeen het liefst zulks mijdt. Ik persoonlijk haak per definitie af als ik wachtend aan de telefoon, wordt geterroriseerd door popnummers en aanverwante oprdringerigheid. Er zou een fikse boete voor moeten worden uitgeschreven indien dat blijft gebeuren.

Het vijgenblad als meest ingrijpende verhulling

BBC Four-television biedt op donderdag 19 januari de documentaire Fig Leaf: the biggest cover up in history, die wordt gepresenteerd door Stephen Smith. Het gaat daarbij niet over de relatief kleine verhulling waartoe het 'oorspronkelijke vijgenblad' moest dienen, maar om censuur in de beeldende kunst.

BBC Four-presentator Stephen Smith met een behoorlijk vijgenblad, waarachter in principe flink wat zou kunnen schuilgaan.

Overdrachtelijk bezien heeft het vijgenblad heel wat kunnen afdekken, letterlijk daarentegen ligt dat anders. Leest u daarover bij voorbeeld ons artikel over een openbaar blote man in de Stad Groningen, opgenomen op zaterdag 16 februari 2008 op onze zustersite Tempel der Actualiteit.

Koppen XL over De wegwerpmaatschappij

De Belgische, Nederlandstalige televisiezender EEN presenteert op dinsdag 17 januari een nieuwe aflevering van de reportageserie Koppen XL, die deze keer als thema en tegelijkertijd als titel De wegwerpmaatschappij heeft. Het is, subjectief èn objectief bekeken, de hoogste tijd dat er allerwegen ruime aandacht komt voor de schandelijke voedselverspilling in onze westerse samenleving.
In de reportage komen enkele zogeheten containermannen aan het woord, die gericht hun voedsel bijeen sprokkelen uit de containers van warenhuizen en/of supermarkten, dan wel van fabrikanten. Ze slagen er zonder al te veel moeite in, zoveel te vergaren dat ze het niet eens allemaal kunnen consumeren.
De aflevering in kwestie wordt gepresenteerd door Goedele Wachters, en is te zien op genoemde dag, tussen 21:30 uur en 22:30 uur.

BBC 4-tv: Documentaire over The Grammar School

Schoolsysteem
BBC Four-tv presenteert, op donderdag 12 januari, de één uur durende documentaire The Grammar School: A secret history.

Schrijver Arthur van Schendel.
Borstbeeld te Amsterdam,
door Jobs Wertheim
(1898-1977).

De eerste keer dat ik met het begrip grammar school werd geconfronteerd ─ en dat is inmiddels ruim een halve eeuw geleden ─, was in het tweede hoofdstuk getiteld De Grammar School draagt, in een boek dat ik voor een habbekrats had gekocht bij een antiquariaat annex opruimingsboekhandel. Het betreft een bundel met de titel Herdenkingen [1] van Arthur van Schendel (1874-1946), uitgegeven in 1950 in de reeks De Eik van uitgeverij J.M. Meulenhoff te Amsterdam. In zeven gedrukte bladzijden, op schrift gesteld in 1937, vertelt Van Schendel over zijn avontuur, als docent in Engeland, toen hij éénentwintig jaar oud was. Hij had toen vernomen dat het gemakkelijk zou zijn om aldaar een baan te vinden als leerkracht. Al snel werd hij in de gelegenheid gesteld, zijn krachten te beproeven in de Midlands.

Verschillen met Nederland
Per schip reisde Van Schendel uit nederland naar Hull, vandaar verder per trein, totdat hij op een uur loopafstand van een treinstation belandde in een gehucht met een rood bakstenen huis met het opschrift The Grammar School 1628.
Eén van de eerste confrontaties met het anders zijn en anders doen van de leerlingen dan in Nederland gebruikelijk was, bleek de uitspraak van het Latijn: met aldaar de niet humanistisch-Erasmiaanse uitspraak [2].

Uitzendingen
De documentaire ─ waarin de nadruk ligt op de positieve kant van de grammar school in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw, toen kinderen uit kansarme gezinnen de mogelijkheid kregen uit te groeien tot maatschappelijke posities die voordien eigenlijk alleen waren weggelegd voor kinderen van welgestelde ouders ─ wordt uitgezonden op genoemde datum, tussen 22:00 uur en 23:00 uur onze tijd, en zal, eveneens door BBC Four, worden herhaald in de nacht op vrijdag 13 januari, vanaf 04:00 uur onze tijd.

Foto: BBC Four-television.

[1] De bundel Herdenkingen uit 1950, werd relatief snel, in de tweede helft van de jaren vijftig, door de uitgever opgeruimd, en is in het alternatieve circuit beland voor één gulden. Ook heden ten dage kan men het nog met enige regelmaat tegenkomen in krat of doos met opruimingsboeken van antiquariaten, voor prijzen variërend van vooral 50 cent tot en met twee euro.

[2] Eén van de definities van het begrip grammar school luidt volgens de Concise Oxford Dictionary:

"A school founded in or before the 18th century for teaching Latin, later becoming a secundary school teaching academic subjects."

Fascistische tendensen als politieke leidraad

Hoe fascistoïde of regelrecht fascistisch kan een regering van een tot de Europese Unie behorend land zich opstellen zonder dat men in Brussel daartegen maatregelen neemt? Dezer dagen vallen twee, zich uitzonderlijk kwalijk gedragende, regeringen extra in het oog door wel heel speciale maatregelen.

Estland
Hoe gestoord moet je als regeringsleider zijn om een voorstel serieus te nemen waarin leden van de tijdens de oorlog tot de Waffen-SS behorende wezens op twee benen, thans officieel, want per wet (sic), als Vrijheidsstrijders moeten worden neergezet? In Estland zijn de voorbereidingen daartoe in volle gang. Zoiets hoort voldoende te zijn om zo'n land uit de Europese Unie te zetten.

Hongarije

De Franse filosoof
Bernard-Henri Lévy.
Foto uit 2008.

In het Duitse dagblad Die Welt van heden vraagt de Franse dandy-filosoof Bernard-Henri Lévy zich af waarom de Europese Unie het accepteert dat de Hongaarse regering fascistoïde maatregelen neemt, die op termijn slechts één doel hebben: de ontmanteling van Europa.
Europa verkeert, in diverse opzichten, in een diepe crisis. Maar één ding is heel zeker: als het de ogen blijft sluiten voor tendensen, die uit alle macht en met alle kracht dienen te worden bestreden, dan raakt het doel van al die in het verleden levende, want in een bruin moeras zich rondwentelende, politici ─ Europa tot en met het beenmerg te vernietigen ─ steeds dichterbij en zullen opnieuw de beesten uit de afgrond hun destructiedrift tot in detail kunnen botvieren.

Twee Europese treinreizen op donderdagavond

Zwitserland
Een nieuwe aflevering van het Britse televisieprogramma Rail away ─ dat in ons land door de Evangelische Omroep wordt uitgezonden ─ biedt op donderdag 12 januari de mogelijkheid kennis te nemen van de Zwitserse spoorlijn naar Interlaken Schynige Platte, waar een schitterend panorama wordt geboden over de gehele streek.
Van daaruit gaat de reis voort met de Berner Oberlandbahn naar Lauterbrunnen en vervolgens naar Mürren dat het 'balkon' vormt voor een ongelooflijk fraai uitzicht op de Zwitserse bergen: de Eiger en de Jungfrau.
De uitzending wordt gerealiseerd tussen 19:55 uur en 20:20 uur.

Gezicht op het Zwitserse Mürren met de Allmendhubelbahn.

Brockenhurst to Poole
De Britse televisiezender BBC Two presenteert, al eerder die avond ─ vanaf 19:30 uur onze tijd ─ een aflevering van de reisreportage-serie Great British railways journeys. Michael Portillo reist per trein in die reeks door het hele land, en laat in elke nieuwe aflevering een ander deel en soms geheel afwijkende aspecten zien van het Britse spoorwegnet vanaf de begindagen. Hij doet dat aan de hand van het Victorian Railway Guidebook.
De reis gaat in deze aflevering van Brockenhurst naar Poole.

Vara's RamBam over de geesten van Derek Ogilvy

Doorzagen van loze beweringen
In de aflevering van het nog nieuwe Vara-programma RamBam, die op maandag 9 januari, tussen 21:55 uur en 22:30 uur, via Nederland 3 wordt uitgezonden, gaan de makers op zoek naar de geesten met welke de kwalijk-dubieuze 'paragnost' Derek Ogilvy beweert contact te (kunnen) leggen.
Het heet dat in RamBam op onconventionele en anarchistische wijze maatschappelijk onrecht wordt aangepakt. Nog niet zo lang geleden heeft diezelfde Vara ook al de staf gebroken over de zich als medium presenterende Amerikaanse mevrouw Char en haar tot in het merg afgebroken door aan te tonen wat er allemaal aan haar opdringerig-irritante wijze van 'channelen' en veel meer van dergelijke nonsensicale praktijken niet deugde. Hopelijk doet de omroep dat ─ ook al is de aanpak van RamBam een andere ─ eveneens met die extreem onvolwassen, doch voor velen, helaas, geloofwaardig suggererende kletskous Ogilvy.

Geheimhoudingsverklaring
In Artikel 7 van de Geheimhoudingsverklaring van RamBam ─ afgedrukt in de VPRO Gids van deze week (2012, nr. 1) ─ staat:
Dat in de eerste aflevering een bekende Nederlander wordt 'ontmaskerd'. In de tweede is een bekende zakenman het doelwit. 'Dat is iemand waarvan (sic) we vinden dat hij iets terug moet doen voor de mensen die hij heeft benadeeld. We gaan niet iemand moedwillig kapot maken. We laten zien dat er iets niet klopt en dat je daar niet mee weg kan komen.'

Hopelijk wijken de makers van dat principe af als het gaat om die figuren welke mensen massaal geld uit de zak kloppen met leugens en laster, lagen en listen, die ze dan als 'paranormale kennis en kunde' te grabbel gooien. Daarbij gaat het om monsterlijk tuig van de richel dat zich nog ergerlijker presenteert dan de protagonisten in die nachtelijke programma's vol met zich op het laagst denkbare niveau gedragende sekshoertjes.
Het spreekt vanzelf dat niemand zich daardoor moet laten leiden, of zelfs maar één cent zou moet neertellen voor dergelijke daverende gekte. Want degenen die zich het geld voor niets-en-nogmaals-niets uit de zak laten kloppen, zijn nog stupider dan degenen die de gekwadrateerde idiotie over hun 'kunnen' zo schaamteloos de wereld insturen.

De befaamde, niet alleen dichterlijk ingestelde, maar tevens heel erg in de toekomst kunnende kijken, intens veel publicerende, Hil Zwaneschil, schreef decennia geleden reeds over deze thans optredende oplichters, de twee hieronder volgende pracht-poëmen:

Liederlijk Leugentuig
Verhang u aan uw huig
Wanneer verwerkt men uw maffia
Nu eindelijk eens tot raffia?

EN:

O, ellenlang, ellendig loeder
Geboren uit een mensenmoeder
Begeef u naar een varkenshoeder
Die vermaalt u wel tot poeder

Welk een waarlijk vooruitziende blik.
__________
(sic): Het is iemand van wie, en niet iemand waarvan.

Arte-tv presenteert Moorddadige genootschappen

Arte-televisie presenteert op zondag 8 januari de eerste aflevering van een tweedelige documentaire Geschichte der Mafia Süditaliens. Deze werd in 2011 gerealiseerd door de Duitse filmmaker Berhard Pfletschinger voor de regionale televisiezender WDR te Keulen.
Sedert anderhalve eeuw maken mafiosi direct deel uit van de politiek en/of het bedrijfsleven, dan wel indirect door het uitoefenen van invloed via de daarvoor geëigende en in de loop der tijd beproefde kanalen.
De vraag die in deze film aan de orde komt, is: hoe kan het dat deze netwerken de democratie bedreigen? Is zulks niet, op z'n zachtst gezegd, erg naïef?
In Italië hebben we toch een niet geringe periode gehad, die ─ vanzelfsprekend ─ niet echt achter de rug is met het vertrek van de pathologisch-criminele clown Silvio Berlusconi, maar waar het, evenals tijdens het bewind van Richard Nixon in het Witte Huis te Washington, de mafia doodgewoon regeerde, en dat heden ten dage in het Kremlin te Moskou eveneens het geval is. Al die kongsi's hebben niet de geringste raakpunten met een democratisch stelsel.
Dit eerste deel, op het beeldformaat 16:9, met stereofonisch geluid, is te zien tussen 23:10 uur en 00:05 uur in de nacht op maandag 9 januari.
Herhalingen daarvan zullen worden vertoond op dinsdag 17 januari, vanaf 14:45 uur in de namiddag, en op dinsdag 24 januari, vanaf 10:30 uur in de ochtenduren.
Deel twee zal worden uitgezonden op zondag 15 januari, eveneens door Arte-tv, tussen 23:55 uur en 00:50 uur in de nacht op maandag 16 januari.
Herhalingen van dat tweede deel kan men tegemoet zien op dinsdag 17 januari, direct achter de herhaling van deel 1, vanaf 15:40 uur, en dan nog eens op dinsdag 24 januari, eveneens achter de herhaling van deel 1, dan vabaf 11:25 uur in de ochtend.
__________
NB: Zie tevens ons artikel van zaterdag 24 april 2010 over de strijd van Letitia Battaglia versus de Mafia.

BBC Radio 3: Belief diverse aspecten van geloven

Gedurende de vijf werkdagen van de week van maandag 2 tot en met vrijdag 6 januari wordt door de Britse cultuurzender een programma van een half uur uitgezonden onder de titel Belief.
Op maandag 2 januari kunt u in genoemde dertig minuten luisteren naar een interview met Rupert Sheldraka (geboren 1942) over de relatie tussen wetenschap en religie. (Uitzending is tussen 22:30 uur en 23:00 uur.)
De Brits-Iranese komiek en acteur Omid Djalili (geboren 1965) geeft op dinsdag 3 januari een interview over het geloof. (Uitzending tussen 22:30 uur en 23:00 uur onze tijd.)
Op woensdag 4 januari wordt opnieuw een interview uitgezonden: deze keer met romancière en dramaschrijfster Stella Duffy (geboren 1963 te Londen) over haar katholieke jeugd in Nieuw-Zeeland, alsmede over haar bekering tot het boeddhisme (Uitzending tussen 23:00 uur en 23:30 uur onze tijd.)
Choreograaf Akram Khan spreekt op donderdag 5 januari over de invloed van zijn moslim-opvoeding op zijn werk. (Uitzending tussen 22:30 uur en 23:00 uur.)
De serie wordt op vrijdag 6 januari afgesloten door een interview met biochemicus Denis Alexander, over de relatie tussen zijn christelijke geloof en de wetenschap.
(Uitzending tussen 22:15 uur en 22:45 uur.)

Afbeeldingen
1. Celbioloog Rupert Sheldraka.
2. Schrijfster Stella Duffy.
3. Choreograaf Akram Khan.