Arte-thema-avond 1 november: over corruptie

Bijna twee uur duurt de thema-avond, die door Arte-televisie op dinsdag 1 november zal worden uitgezonden tussen 20:14 uur en 22:00 uur, onder de titel Kampf der Korruption!
Deze avond wordt afgeweken van de meest gangbare vorm waarin thema-avonden van Arte-tv worden samengesteld, want afgesloten met het onderdeel Die Diskussion. De 'corruptie-avond' bestaat uit twee onderdelen.
Tussen 20:15 uur en 21:05 uur wordt de documentaire vertoond met de titel Im Sumpf der Subventionen, waarin we worden geconfronteerd met de manieren waarop miljoenen aan subsidiegelden uit Brussel langs allerlei duistere wegen, zijpaden en dwaalwegen verdwijnen.
Direct in aansluiting begint om 21:05 uur nog een documentaire: Der Club der Unbestechlichen. Die gaat over Network, opgericht in 2005 door een initiatief van Eva Joly, die tot op dat moment het beroep van onderzoeksrechter uitoefende. Network is bedoeld als anti-corruptie netwerk dat wereldwijd opereert.

Exact honderd jaar geleden stierf Joseph Pulitzer

Joseph Pulitzer, geboren op 10 april 1847 en overleden op de dag af een eeuw geleden, is het meest bekend geworden door de naar hem genoemde Pulitzer Prize.
Deze Amerikaanse krantenman van Hongaarse origine ─ met oorspronkelijk de naam Politzer József ─ was uitgever van de St. Louis Post Dispatch en van de New York World.
In de jaren tachtig van de negentiende eeuw werd hij, nadat hij enkele dagbladen had verworven en daarin de nieuwe journalistiek had geïntroduceerd, een van de leidende figuren in de Democratische Partij. Hij was actief in de bestrijding van grote concerns en van corruptie.
In het decennium daarna  betekende de hevige concurrentie tussen Pulitzers World aan de ene kant, en de New York Journal van William Randolph Hearst (1863-1951) daartegenover, het begin van de zogenaamde Yellow Press, met als gevolg dat er kranten met zeer grote oplagen ontstonden op basis van advertentie-opbrengsten, die bij de lezers op interesse stootten vanwege de veelzijdige vormen van nieuws, amusement en reclame.

Grote klassieken in verband met de dag 25 oktober

Op 25 oktober stierf de Engelse dichter Geoffrey Chaucer, en werd de Spaanse schilder Pablo Picasso geboren. Er zat echter wel bijna vijf eeuwen tussen die beide gebeurtenissen. De beide protagonisten zouden beiden in de loop der tijden wereldgeschiedenis schrijven. Chaucer (1343-1400) als auteur van de befaamde Canterbury Tales, die voor een deel in de jaren zeventig van de vorige eeuw nog door Per Paolo Pasolini (1922-1975) zijn verfilmd ─, Picasso (1881-1973) als de belangrijkste schilder van de twintigste eeuw.
__________
Afbeelding: Voorplat van de Penguin Classics-editie van Chaucers Canterbury Tales, in modern Engels overgezet. De afbeelding van de auteur is afkomstig uit een manuscript met miniaturen, dat zich thans in het British Museum bevindt.

Koos Speenhoff werd op deze dag in 1869 geboren

Diverse bundels
Op deze dag in 1869 werd de bekende en alom gevierde Nederlandse zanger, volksdichter en auteur Jacobuss Hendrikus (Koos) Speenhoff in Kralingen geboren. Jarenlang was de man de populairste zanger van Nederland. Hij trad op met eigen liedjes die hij, uiteindelijk in tien bundels (met pianobegeleiding) bijeengebracht heeft. Daarnaast verschenen nog diverse andere uitgaven, zoals de hiernaast afgebeelde editie (zonder jaartal uitgegeven) van de Honderdtien Krekelzangen.
Dat zijn liedjes zeer populair waren, bleek uit de grote oplagen die de bundels haalden. In 1916 werden de eerste vijf bundels in een goedkope uitgave opnieuw gedrukt, en daarvan verschenen aanvankelijk per jaar een nieuwe druk; dat was in ieder geval zo tot in 1921.

Koos Speenhoff in 1916.

Oprichter toneelgroep
De liedjes van Speenhoff zijn tot lang na zijn overlijden populair gebleven en werden nog in de eerste tijd na de oorlog, tot in de jaren zestig veelvuldig gezongen of voorgedragen door de toen oudste generaties. Op het platteland zal dat langer het geval geweest zijn dan in de grote steden.
Speenhoff heeft tevens de groep Het Klein Tooneel opgericht. In 1945 is hij omgekomen tijdens een abusievelijk uitgevoerd bombardement op Den Haag.

The essay met dichteres Ruth Padel: Wild Things

De Engelse dichteres
Ruth Padel. Foto overge-
nomen van haar website.

In het werk-dagelijkse, een kwartier durende, program The essay van de Britse zender BBC radio 3, besteedt de Engelse dichteres Ruth Padel (geboren in 1946), gedurende de vijf avonden van maandag 17 tot en met vrijdag 21 oktober het laatste kwartier van die etmalen (onze tijd), aandacht aan enkele dieren. Geen wonder: ze is niet alleen letterkundige maar ook intens betrokken bij een Zoölogisch Genootschap.

Op maandag 17 oktober is dat The deer

Op dinsdag 18 oktober is dat The robin

Op woensdag 19 oktober is dat The badger 

Op donderdag 20 oktober is het The butterfly

Op vrijdag 21 oktober is de aandacht gericht op The fox.

Eigentijdse poëzie van de Groninger Boekito (2)

Zoete jongen


Hij droeg de
kleine pot
tevreden

nam zo de 
honing met 
zich mede

daarna was
hij snel 
beneden
. . . . . . . . . .
er ontbraken
een paar treden


*    *    *    *

VVV + VVD


Het strand
de zijkant
van ons land
een prachtige
vakantierand
ligt nogal
tamelijk vol
met zand
helm is daar 
een bekende plant
op niveau
woont zij riant
en houdt de
korrels in de mand
. . . . . . . . . .
vrolijk speelt
dus nu de band
jazzmuziek uit
dixieland

__________
Voor de eerste aflevering van Eigentijdse poëzie van de Groninger Boekito raadplege men de bijdrage van heden op het aan deze site gelieerde cultuurweblog Kunst en cultuur.
Daar wordt u, onderaan de gedichten, meteen doorverwezen via links naar enkele dochtersites van deze Cultuurtempel, waarop de afgelopen jaren reeds andere gedichten, gedachten en aforismen van dezelfde, maar toen ietwat jongere, auteur zijn gepubliceerd. Prachtig gewoon!

"Straks lekker slapen en morgen gezond weer op."

Sonja Barend in 1985.

Terugblikken
Met de woorden Straks lekker slapen en morgen gezond weer op! [1] besloot Sonja Barend jaren achtereen haar praatprogramma Sonja op Zaterdag dat door de Vara werd uitgezonden. Ik geloof dat Sonja zo ongeveer de enige was die daarna niet de misleidende mededeling deed dat ze de kijkers graag weer wilde zien. Nog afgezien van de praktisch volstrekte onmogelijkheid die daarmee wordt verwoord, zit er een systeem in: u via een dergelijke, subliminale indoctrinatie, te laten geloven dat u er helemaal bij hoort. Bij radio-uitzendingen hoor je nooit dergelijke nonsens, waarmee we kunnen vaststellen dat het inmiddels klassieke ─ volgens sommigen zelfs antieke ─ fenommen radio minder illusoir, en daarmee realistischer, is.
De inmiddels 71 jaar jonge Sonja Barend verschijnt deze zaterdag, 8 oktober, tussen 22:25 uur en 23:20 uur, nog één keer op de televisie met het programma Sonja op Zaterdag op Nederland 1. Daarin zal ze, vast en zeker samen met anderen, terugblikken op Zestig jaar Nederlandse televisie.
Over dat thema kan de lezer overigens ook een boek vol met teksten en illustraties lezen en bekijken dat eind september van de persen is gerold.
__________
[1] Desgevraagd verklaarde Sonja dat ze deze uitspraak deed omdat een Joodse moeder zoiets zegt tegen de kinderen als ze naar bed gaan.
__________
NASCHRIFT zondag 9 oktober:
Aan het einde van deze speciale uitzending werd tijd uitgetrokken voor de uitreiking van de SONJA BAREND AWARD. Dat laatste Engelstalige begrip voor een Nederlandse onderscheiding is volkomen absurd. Dat is niet anders dan een uiting van taalvergiftiging. 
 
Er waren uitsluitend Nederlandse journalisten genomineerd:
Twan Huys, Sven Kockelman, Matthijs van Nieuwkerk, alsmede Jeroen Pauw in combinatie met Paul Witteman.
Eerstgenoemde kreeg de meeste stemmen van een speciaal voor deze gelegenheid benoemde commissie van zestig vakjournalisten. Op alle genomineerden was gestemd.
Helaas liet ook Twan Huys bij deze gelegenheid horen dat hij nog steeds niet beseft dat het begrip aantal een enkelvoud is, en volgde hij de volstrekt onaanvaardbare trend, zo'n singularis in het bijbehorende gezegde te koppelen aan een meervoudsvorm. Een ziekte die in alle geledingen van de maatschappij heerst; helaas ook steeds meer binnen de media. En dat woord is een meervoudsvorm (van het enkelvoud medium), welke echter steeds vaker wordt vervangen door een enkelvoud in het bijbehorende gezegde. Schandelijke taaldegeneratie!

Arte-documentaire Kinderen van de toendra

In het Noorden van Siberië woont het volk van de Nenetsen, dat beschikt over een traditionele levensstijl welke ernstig wordt bedreigd nu in die regio van Siberië zowel gas alsook minerale afzettingen zijn gevonden.

Foto ARTE France.

Over dat volk handelt de documentaire die Jérôme de Missolz en Marie-Brunet-Debaines dit jaar voor Arte France hebben gerealiseerd over de Kinderen van de toendra welke op vrijdag 7 oktober door de Frans-Duitse cultuurzender Arte-tv zal worden uitgezonden tussen 22:40 uur en middernacht.
De film, in HD-kwaliteit met stereofonisch geluid, op het beeldformaat 16:9, zal door dezelfde zender worden herhaald op vrijdag 21 oktober, vanaf 10:00 uur in de ochtend.

Sommige mensen hebben bewust geen televisie

Zonder beeldbuis
In 2000 heeft de VPRO een documentaire gemaakt over mensen die bewust geen televisie kijken. Hun argument luidt dat het verslavend werkt, of dat het fenomeen met zoveel passief lijkende macht, via die beeldenstorm hun gezinsleven verstoort, alsmede in negatieve zin interfereert met hun sociale contacten. Die mensen besteden hun tijd liever aan iets anders. Maar aan wat dan wel?
Over schrijver/dichter/vertaler Charles B. Timmer (1907-1991) gaat het verhaal dat hij, op de vraag waar hij toch de tijd vandaan haalde om zoveel te kunnen schrijven, zou hij hebben geantwoord: "We hebben geen kat", daarmee bedoelend: geen kinderen, auto, televisie.
De documentaire in kwestie is te zien via het digitale tv-kanaal Holland Doc 24, op woensdag 5 oktober, tussen 22:04 uur en 22:54 uur, alsmede in de nacht van donderdag 6 op vrijdag 7 oktober, tussen 00:06 uur en 00:56 uur, en dan nog eens vrijdag 7 oktober, 's avonds tussen 21:00 uur en 22:00 uur.

Erik de Vries
In deze context willen we tevens graag uw aandacht vestigen op een uitzending van het themakanaal Geschiedenis 24, dat op dinsdag 4 oktober, als laatste onderdeel van het avondprogramma, tussen 23:08 uur en middernacht, een portret presenteert van Erik de Vries (1912-2004), die "de vader van de Nederlandse televisie" wordt genoemd, omdat hij bij de allereerste, experimentele televisie-uitzendingen van Philips in 1935 betrokken was. Dit programma, oorspronkelijk van een andere digitale zender, Best 24, wordt ook op woensdag 5 oktober uitgezonden, 's avonds tussen 19:08 uur en 20:00 uur.

Andere tijden
Diezelfde aanbeveling geldt voor de aflevering  Het begin van tv van het VPRO/NPS-prorgramma Andere tijden waarvan een herhaling deze week ook enkele keren op het themakanaal Geschiedenis 24 te zien zal zijn. Dat betreft een documentaire uit 2003 over de moeizame introductie van televisie in Nederland. In ieder geval te zien op donderdag 6 oktober, tussen 20:53 en 21:21 uur, en op vrijdag als 'dagsluiting', tussen 23:32 uur en middernacht.

NB: Voor al de drie bovengenoemde programma's geldt dat deze eventueel nog op andere tijdstippen, bijvoorbeeld 's nachts, of ook wel overdag, kunnen worden uitgezonden. Men raadplege daarvoor de Programmagegevens op de website van deze zenders: Holland Doc24, respectievelijk Geschiedenis 24.

BBC Radio 3: Het fenomeen slapeloosheid

Schrijfster A.L. Kennedy.

In de week van maandag 3 tot en met vrijdag 7 oktober wordt in het programma The essay, dat al die avonden tussen 23:45 uur en middernacht onze tijd wordt uitgezonden, onder de titel The darkest hour, is het te behandelen thema slapeloosheid.
Over dit onderwerp worden gesprekken gevoerd met vijf verschillende mensen die een functie in het cultuurleven vervullen.
Op maandag 3 oktober is dat schrijfster Margaret Drabble.
Op dinsdag 4 oktober met criticus en auteur John Sutherland.
Op woensdag 5 oktober is A.L. Kennedy de gesprekspartner.
Op donderdag 6 oktober komen we uit bij dichter/auteur Michael Symmons.
Vrijdag 7 oktober wordt de reeks afgesloten met televisie- en toneelactrice Juliet Stevenson.

Beeldenstorm: Zes decennia televisie in Nederland

Een groeiproces zonder weerga
Heden is het exact zes decennia geleden dat in Nederland voor het eerst een, niet meer experimentele, televisie-uitzending werd gerealiseerd, vanuit Studio Irene in Bussum.
In de massale, te verwachten aandacht, die de meest uiteenlopende zenders aan het fenomeen besteden, trekken beelden uit die periode voorbij aan al degenen die de moeite nemen om ernaar te kijken.
Veelvuldig zullen daarbij bekende tv-persoonlijkheden uit die periode aan ons voorbijtrekken: variërend van de zwerver Swiebertje ─ zelfs die korte terugblik is ondraaglijk, maar wat hebben we er ongeveer een halve eeuw geleden, samen met de cameralieden om gelachen ─ en de al even onaangename Mies Bouwman, maar die was het ook toen al, en in elke rol, want echt of oprecht is ze op mij nooit overgekomen. Nou vooruit, in Vara's Zo is het toevallig ook nog eens een keer kon ze ermee door.
Gelukkig zijn er in die periode ook andere figuren op de beeldbuis verschenen, die wel aanvaardbaar of zelfs de moeite waard waren: Sonja Barend, Koot en Bie en niet te vergeten Adriaan van Dis met talrijke gasten.

Grootse televisie
Het past mij, die veel per definitie al niet wil zien, en comemrciële televisie principieel mijdt, niet om te menen de fraaiste stukken op een rij te zetten. Wel kan ik een paar uitzendingen noemen, die tot grootse televisie horen: vrijwel alle, uit de eerste reeks van tien, afleveringen Herenleed, de show rond Sjef van Oekel, op 11 november 1966 (ik heb er de kinderen met Sint Martinusliedjes voor laten bellen), en Juffrouw Van Eeghen met haar waaiers en haar doopsgezinde zuinigheid-in-kleine-dingen, in gesprek met Adriaan van Dis. Onder meer die drie gebeurtenissen hebben het fenomeen televisie tot een deels waardig fenomeen opgestuwd.
Alle schemergebieden tussen groots en verfoeilijk zullen dezer dagen de revue wel weer passeren op dat gifscherm (want dat is de beeldbuis eveneens).

Sonja Barend aan de telefoon.
Met Margreet Dolman wellicht?

'Kijkersbijbeltje'
Naast, respectievelijk tegenover, al die bewegende beelden is er zeer recentelijk, in verband met deze datum, ook een boek verschenen, Beeldenstorm van Ruud van Gessel en Jan Libbenga, waarin "de rumoerige geschiedenis van 60 jaar televisie" op tweehonderd bladzijden chronologisch wordt voorgesteld in twaalf hoofdstukken. Elk kapittel is met een ietwat fantasierijke titel ─ als vlag die de lading moet dekken ─ gekoppeld aan een persoonlijkheid, die weliswaar populair is (geweest) maar die ik vooral als ranzige kwallen heb ervaren, met uitzondering van de reeds genoemde Sonja Barend, en dat geldt tevens voor Paul Witteman. Dat betekent dat u alle andere in de inhoudsopgave van dat boek genoemde figuren gerust kunt vergeten, al kan het gebeuren dat de programma's waaraan ze waren, of zelfs zijn, verbonden als basis niet eens altijd even slecht of fantasieloos waren of zijn.
Voor het fenomeen Sport heb ik geen seconde over, dus welke figuren daar ook aan bod komen in dat gedrukte overzicht, ik kan en wil ze niet beoordelen anders dan als geheel: volmaakt oninteressant, want verbonden aan de totale zinloosheid genaamd sport.
Dat is echter een andere benadering van deze kant dan het mijden van programma's vanwege de presentatoren.
Het betekent, onder de streep, dat we het Boek ─ zegt u maar: een kijkersbijbeltje ─, graag in uw aandacht aanbevelen. Mede doordat het heel prettig, want vloeiend, leest. Dat is voor het doornemen, respectievelijk voor het nadrukkelijk bestuderen van de inhoud, toch weer mooi meegenomen.
__________
Ruud van Gessel & Jan Libbenga: Beeldenstorm ─ De rumoerige geschiedenis van 60 jaar televisie. 208 pag., geïllustreerd: kleuren en zwart/wit. Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam, september 2011. ISBN 978 90 468 1052 1.