Over de essentie in het leven van twaalf schrijvers rondom de globe — in de nieuwste editie van TIME

Schrijvers lezen
Het Amerikaanse tijdschrift TIME Magazine biedt, in de inmiddels verschenen uitgave van 28 juli, in de rubriek ARTS met het onderdeel Books een heel specifiek kijkje in het leven van 12 auteurs, verspreid over de globe. Onder de titel Guilty Pleasures worden de bijdragen afgedrukt van de TIME-correspondenten, die het uitgangspunt van de redactie ter tafel brachten: de vraag: "What do writers read when they don't want to work? We asked some big names from the literary world what they dip into for enjoyment; the answers are instructive, about both writers and pleasure . . . . ."
De reacties tonen, in relatief korte stukken — geheel in de traditie van deze vorm van journalistiek — de literaire voorkeuren, hun oorsprong en de manier waarop daarmee wordt omgegaan.
De reacties riepen bij mij de associatie op met een boek dat de Nederlander Pieter Fagel in 1967 publiceerde onder de titel Elke dag een nieuwe dag met daarin 365 stukjes van één pagina 'tegengif' bij de maatschappelijke ontwikkelingen, die de auteur enige zorgen baarden. Onder de datum 8 februari schrijft hij onder meer:
"Leest u graag? Ik hoop het, want lezen verrijkt uw leven; tenminste wanneer u zorgvuldig uitkiest wat u leest. Want op de boekenmarkt komt heel wat rommel die beter ongedrukt had kunnen blijven." Hoewel de stelling op zich niet onjuist is, kan men ook als je (in) een 'fout boek' hebt gelezen, de eigen kritische vermogens niet alleen toetsen maar tevens aanscherpen.
In ieder geval is het zeer gekleurd wat diezelfde Pieter Fagel, één dag eerder — en in zijn boek op de tegenoverliggende bladzijde — onder de titel Literatuur postuleerde:
"Wrevel en walging, omgeven door vieze woorden, hieruit bestaat een groot stuk van wat men ons heden als literatuur voorzet. Verkapte pornografie van de vervelendste soort. Schooljongensmentaliteit . . "
Hoewel die bewering ook in de tweede helft van de jaren zestig niet objectief juist was, maar subjectief wel begrijpelijk — aangezien heel veel aandacht in de media op dat, al dan niet vermeende, nieuwe fenomeen in de literatuur was gericht —, is er heel wat veranderd in de vier decennia die zijn vergaan sedert Pieter Fagel dat publiceerde, niet alleen als men bekijkt wat er als 'literatuur' wordt geproduceerd, maar tevens in onze receptie van datgene wat we onder ogen krijgen. Velen van ons zijn meegegroeid in de ontwikkelingen die de literatuur heeft doorgemaakt. En die kunstvorm zal, evenals alle andere, tal van veranderingen blijven doormaken, als een perpetuum mobile. En dat past geheel in een aloude Latijnse zegswijze, die ook na meer dan twee millennia nog altijd opgeld doet: Tempora mutantur et nos mutamur in illis. (De tijden veranderen en wij met hen.)
Op één punt zal er echter niets (kunnen) veranderen:
De essentie van het schrijven is lezen.
____________
NB: Onderaan het artikel staat: "Meer schrijvers en hun leeskeuze zijn te vinden op time.com/guiltypleasures." Helaas leveren diverse zoekbewerkingen (voorafgegaan door http:// of www.) geen reslulaat op. Alleen voor geregistreerde abonnees wellicht?
____________
Afbeeldingen
1. Voorpagina van de rubriek ARTS in TIME Magazine, July 28, 2008. Tekening van Greg Clarke ©.
2. Voorzijde van TIME Magazine van maandag 28 juli 2008.