Serendipiteit als dagelijkse begeleiding (1)

Onverwacht doch welkom
Soms is het zeer verrassend wat je kunt tegenkomen door iets op te vragen via een van die nieuwerwetse, zogeheten zoekmachines die de hedendaagse computergebruiker ter beschikking staan. Uit belangstelling voor een boek van Klabund, i.e. Alfred Henschke (1890-1928), dat ik al sinds 1963 bezit — Der Kreidekreis, ein Spiel in 5 Akten nach dem Chinesischen, waarvan ik echter nog een exemplaar vond in één van de kratten met veel afgeschreven boeken voor een halve euro vóór de etalage van een degelijk antiquariaat dat ik vrijwel dagelijks op mijn route door het centrum van mijn eigen stad passeer —, zocht ik via de zoekmachine van Mevrouw of Meneer dan wel Mejuffrouw Google of er ook nu nog exemplaren van dit zeer fraai verzorgde boek via internetboekhandels en/of dito antiquariaten verkrijgbaar waren.
De raffia waarmee het exemplaar uit 1929 — met een toen bereikte Gesamtauflage van 50.000 exemplaren sedert de eerste editie van 1925, en voorzien van acht paginagrote kleurenillustraties van de Hongaarse expressionist Georg Mayer-Marton (1897-1960) — was genaaid, helaas had losgelaten en daardoor zaten alle katernen los in de fraaie band. Aangezien ik in zulke situaties toch meer wil weten, mede doordat ik zelf enige jaren zeer intensief in het boeken- en uitgeversvak heb 'rondgekeken', heb ik — al blader ik principieel heel wat liever in folianten en andere naslagwerken — nu toch maar via zo'n zoekmachine gekeken of het bewuste boek dat, ondanks de relatief hoge oplaag, decennialang in ons land als relatief schaars gold, gemakkelijk te vinden was. Dat viel mee: door de eerste indicatie te volgen, vond ik dat het boek ergens verkrijgbaar was voor de somma van twintig euro, bij de tweede indicatie kwam ik, vanzelfsprekend elders, uit op tien euro. Er zullen nog wel andere prijzen opduiken als tevens in het land van herkomst, bij onze directe oosterburen, en daarna nog in enkele taalverwante landen, diverse websites van verschillende antiquariaten worden geraadpleegd.

Meer over prijzen
Hoewel het niet alleen niet de bedoeling was om antiquariaatsprijzen te vergelijken, viel het me, door de volgende toevalligheid op dat er binnen één en hetzelfde antiquariaat volstrekt onbegrijpelijke verschillen opduiken, die— althans op basis van de begeleidende teksten bij de aangeboden boeken — niet kunnen worden verklaard.
Bij het zoeken naar dat opgemelde Klabund-boek stuitte ik op een andere uitgave, die ik enkele weken geleden ook al in een van diezelfde kratten bij dezelfde winkel in het centrum van de stad had gevonden: een combinatie van twee operalibretti in één deel, in een uitgave van 1989 van De Nederlandse Opera, die de beide muziekdrama's in dat seizoen op één avond had gecombineerd: L'heure espagnole van Maurice Ravel en El retablo de Maese Pedro van Manuel de Falla. Het antiquariaat in kwestie vraagt daarvoor de prijs van 17 euro. Mij lijkt het relatief veel, maar dat komt wellicht doordat ik er toch meestal in slaag zulke uitgaven voor beduidend minder geld te verwerven. Enfin, dat was hier echter niet het meest opvallende. Enige regels later kwam ik hetzelfde boek tegen, thans onder de letter F voor de naam van de eerste der beide, voor de gelegenheid gecombineerde, componisten: De Falla. En hoewel de beschrijving van de belangrijke elementen van het boek hier slechts met één woord — ingenaaid tegenover softcover — maar niet inhoudelijk en/of qualitate qua van elkaar afweken, werd voor deze versie de prijs van slechts 8 euro bedongen. Voor de volledigheid heb ik toen ook nog maar even onder de naam Ravel gekeken, maar het boek kwam geen derde maal voor.
Ook al besef ik dat zulke omissies overal en altijd kunnen opduiken, doet het me toch denken aan een verhaal dat een anderhalve generatie oudere collega mij, bijna een halve eeuw geleden, vertelde over de prijzen in de stationsrestauratie van een plaats in Drenthe aan de spoorlijn Groningen-Assen, geruime tijd vóór de Tweede Wereldoorlog. Er zouden vier broodjes op de prijslijst hebben gestaan: Broodje Kaas 17 cent, Broodje zonder Kaas 14 cent, Broodje Ham 18 cent, Broodje zonder Ham 15 cent.
Serendipiteit. Zoals weer eens is gebleken: de een komt er vaker mee in aanraking dan de ander.
____________
Afbeeldingen
1. De Duitse letterkundige Alfred Henschke, zich noemende en schrijvende Klabund — een samentrekking van twee lettergrepen uit twee woorden: de eerste van Klabautermann en de laatste van Vagabund.
2. Een van de paginagrote kleurentekeningen van de schilder Georg Mayer-Marton in Klabunds boek Der Kreidekreis uit 1925.
3. Voorzijde van de boekuitgave van de twee operalibretti. Hier met L'Heure espagnole.
4. Na eenmalige, verticale overslag weer een voorzijde van hetzelfde boek van De Nederlandse Opera uit 1989, nu met El Retablo.