Vijf keer een kwartier over Michel de Montaigne

In The essay, een programma van BBC Radio 3 dat elke avond van de vijf werkdagen laat wordt uitgezonden— in onze tijdzone is het al middernacht (en officieel de volgende dag van die, welke staat aangekondigd) als het programma begint, maar in de vestigingsplaats van de zender in kwestie en de relatief wijde omgeving ervan is het dan 23:00 uur —, is deze week vijf maal een kwartier aandacht ingeruimd voor de Franse auteur, politicus en filosoof Michel de Montaigne (1533-1592). In de praktijk van de radioluisteraars in onze contreien houdt dat in dat ze in de nacht van maandag tot en met vrijdagnacht, al die dagen van 00:00 uur tot 00:15 uur kunnen luisteren naar een afleveren van de vijfdelige serie.
In onze huidige tijd geniet deze man in wezen nog 'slechts' bekendheid als auteur van zijn bijzondere, want filosofisch diepgravende essays over alledaagse zaken, niet alleen in het leven van intellectuelen en mensen die boven de materie staan. Zijn essays vormen een omvangrijk oeuvre, die in de loop van inmiddels wat meer dan de laatste vier eeuwen op tal van manieren zijn uitgegeven, niet alleen in zijn eigen land en dito taal, maar tevens in tal van vertalingen.

Hoewel ik reeds in het bezit was van een complete editie in één band uit de jaren tachtig van de twintigste eeuw, en enkele ingekorte studie-uitgaven, al dan niet met kanttekeningen en/of illustraties, kon ik het toch niet laten de tweedelige Garnier-editie uit de negentiende eeuw te kopen, die tussen de afgeschreven boeken, voor de somma van één euro voor de twee delen, in kratten van een antiquariaat werd aangeboden. Die beide delen waren voorzien van bibliotheekbanden met een decent en sober, blauw/zwart gemarmerd voorplat. Zowel het tekstgedeelte van de titelpagina, alsook de gravure die een voorstelling bidt van de auteur, en die zich als frontispice in het eerste deel van de uitgave in kwestie bevindt, kunt u hierboven aanschouwen.

Edities
In 1580 heeft Montaigne te Bordeaux — een stad waar hij enige jaren burgemeester is geweest — de eerste editie van zijn Essais in twee boeken gepubliceerd; acht jaar daarna verschijnt in Parijs een versie waaraan een derde boek is toegevoegd, alsmede zeshonderd aanvullingen op de beide eerste boeken.

Signatuur van Michel de Montaigne.

Tussen 1589 en het overlijden van de auteur — op 13 september 1592 — heeft de schrijver die drie delen nogmaals voorzien van toevoegingen in de marges en de interlinies. Pierre de Brach, bevriend met Montaigne, en Mademoiselle de Gournay, Montaigne's stiefdochter, hebben in een editie van 1595 alsnog deze handgeschreven aanvullingen opgenomen, zij het dat ze voordien meenden, al deze toevoegingen te moeten corrigeren en zo gemeend, zo gedaan.