Culturele kaalslag: pathologie in de politiek

De Zonde, klevend aan de Macht
De Zonde kleeft aan (de) Macht, en primair aan die van politici, in het kader van hun ─ bij tijd en wijle aan het criminele grenzende, respectievelijk in het criminele overvloeiende ─ uitzonderlijke hoogmoedsverplettering, die voor zwakke karakters de deur opent naar machtsmisbruik, leidend tot onderdrukking van direct als minderheden geldende, respectievelijk van al die door hen tot minderheden gereduceerde, groeperingen. Politici zijn nu eenmaal de meest kwalijke categorie binnen het Zoogdier Mens, en aan hun handen kleeft het meeste bloed en de meeste Zonde.

Monument van Wieland Förster.
voor schrijver Heinrich Böll.
Greifswalder Strasse, Berlijn.

Culturele begraafplaats
Het gevoel van romantiek, dat de onderdrukkende partij ondergaat bij de bevrediging van de als basis fungerende honger, zorgt voor het ontstaan van een landschap dat de Franse auteur Louis Aragon [1] zou hebben omschreven als het Biafra van de Geest, en dat door diens Duitse collega Heinrich Böll [2] zou worden gekwalificeerd als een culturele begraafplaats. Dat geldt dan in Nederland primair voor de, door de meeste van de opeenvolgende kabinetten en het gros van alle volksvertegenwoordigers, uitermate geminachte, buitengebieden ─ het Noorden, Oosten en diepe Zuiden ─, en nauwelijks, respectievelijk in veel mindere mate, voor de Randstad Holland. Dergelijke politici verdienen dan ook niets anders dan de Diepst Denkbare Verachting.
__________
[1] Louis Aragon (1897-1982), romanschrijver, essayist, dichter en journalist; hij was, met enkele collega's ─ André Breton (1896-1966) en Philippe Soupault (1897-1990) de grondlegger van het surrealisme. Ook was hij een belangrijke figuur in het socialistische realisme. 

[2] Heinrich Böll (1917-1985), zelf slachtoffer van een uitermate kwalijke, onderdrukkende, mofse politiek, wist wat het betekende dat cultuur werd vernietigd: hij had de Tweede Wereldoorlog, heel direct aan den lijve, meegemaakt.

NL2-tv: Veertig jaar Bridge over troubled water

 

Paul Simon en Arthur Garfunkel tijdens een live-optrden in Dublin

In Het uur van de wolf
In de aflevering van het programma Het uur van de wolf van de NTR, welke op dinsdag 31 mei zal worden uitgezonden tussen 23:00 uur en 23:55 uur via de televisiezender Nederland 2, is het thema deze keer muziek: populaire muziek, zo niet zelfs popmuziek, welke tot klassieker is geworden. Simon & Garfunkel ─ 40 jaar 'Bridge over troubled water' luidt de titel van de aflevering.
In deze bijdrage wordt de kijker een blik gegund achter de schermen: hoe is die wereldhit van Paul Simon en Arthur Garfunkel ontstaan?
Het digitale tv-kanaal Cultura 24 zal op zondag 5 juni, tussen 22:00 uur en 23:30 uur de documentaire nogmaals uitzenden, gevolgd door Simon and Garfunkel ─ Songs of America; die laatste bijdrage tussen 23:30 uur en 00:24 uur in de nacht op maandag 6 juni.

Reisverslagen Alexander von Humboldt voorlezen

Alexander von Humboldt

In het radioprogramma Am Abend vorgelesen, dat door de Duitse regionale zender NDR Kultur sedert jaar en dag wordt uitgezonden gedurende de vijf werkdagen van de week ─ kleine uitzonderingen daargelaten ─ wordt in de week van maandag 30 mei tot en met vrijdag 3 juni plaats ingeruimd voor een niet belletristische auteur: de geleerde Alexander von Humboldt (1769-1859). Naar hem, de grondlegger van de fysische geografie, en naar zijn broer Wilhelm (1767-1835), taalwetenschapper, is in Duitsland de oudste universiteit van Berlijn genoemd: de Humboldt Universität, opgericht in 1810. 
Ook thans is er sprake van een vijfdelige reeks, die het motto Ansichten der Natur heeft meegekregen. Alle vijf avonden gaat het om delen uit de reisverslagen van genoemde Duitse geleerde, welke zijn onderzoeken in Latijns Amerika betreffen.
Aus den Reiseberichten von Alexander von Humboldt luidt de overkoepelende titel van de teksten die gedurende genoemde avonden zullen worden voorgelezen tussen 22:00 uur en 22:35 uur door de onmiskenbare stem van toneel-, film- en televisieacteur Wolfgang Büttner (1912-1990). Het gaat hier derhalve om opnamen die meer dan twee decennia geleden werden gemaakt.

Documentaire: Op bezoek bij Mongoolse Sjamanen

Mongolië is geruime tijd als reisdoel een taboe geweest; nu het echter allengs welvarender is geworden, heeft het zich voor bezoekers opengesteld. Die komen dan ook in groten getale uit alle delen van de wereld. De inheemse bevolking probeert om zich langzaam maar zeker aan te passen aan het moderne leven van alledag, dat ook aan dat verre land niet is voorbijgegaan.

Daar staat echter tegenover dat die bezoekers in massaal hun hoop hebben gevestigd op traditionee, authentiek levende inheemse bevolking aan te treffen met rendierhouders en sjamanen.

Deze Franse documentaire uit 2009 ─ Op bezoek bij Sjamanen ─, gerealiseerd voor Arte France, door Laetitia Merli, wordt door Arte-tv uitgezonden op vrijdag 27 mei, 's middags tussen 16:40 uur en 17:35 uur. Een herhaling wordt geboden op vrijdag 3 juni 2010, 's ochtends vanaf 09:15 uur.

TV5 Monde: Drinkwatertekort als reële dreiging

TV5 Monde presenteert op dinsdag 24 mei twee televisiebijdragen, tussen 21:00 uur en 23:00 uur: eerst een verfilmd drama en vervolgens een afleveringnuit een reportageserie La grande soif.
In de speelfilm, Coup de chaleur, wordt verslag gedaan van een hittegolf die een stad met 60.000 inwoners teistert. Het gevolg daarvan is dat een keuze moet worden gemaakt ─ en hier kan men gerust zeggen: uit twee kwaden treen Hélène Seuzaret.
De aflevering uit de reportagereeks gaat eveneens over het dreigende tekort aan drinkwater, en de commerciële uitbating (uitbuiting) ervan: L'eau et la commercialisation.

De Mahlers dezer dagen op radio en televisie

Voorstudie voor Mahler-
buste door Auguste Rodin

Gedurende de komende vier dagen ─ van maandag 23 tot en met donderdag 26 mei ─ komt Gustav Mahler (1860-1911), de musicus en de mens, alsmede diens echtgenote Alma Schindler, aan bod in diverse bijdragen via ethergolven.
Het gaat daarbij om in totaal zeven bijdragen, drie met bewegende beelden, vier zonder. Veel meer, gedetailleerde, gegevens en ook enig commentaar, zelfs tussen de regels, kunt u lezen in een artikel dat zondag 22 mei is opgenomen op de site, speciaal over de cultuur van het fin de siècle All art is quite ueseless van Rond1900.nl.
Naast, door Luciano Berio bewerkte, vroege liederen van Mahler komt de luisteraar die dat wil, ook nog een gehele symfonie: de Zevende, het fragment dat als de Tiende geldt en het jeugdwerk Pianokwartet tegen.

Arte-documentaire: Hare/Zijne Majesteit de Zwaan

Op dinsdag 24 mei kunt u via de Duits-Franse cultuurzender Arte-tv kennisnemen van de documentaire Schwäne ─ Halbgötter in Weiß? uit 2007 van Herbert Oswald, vooralsnog eenmalig, uit te zenden tussen 08:00 uur en 08:45 uur besteedt aandacht aan de mythen en legenden die in de loop der eeuwen zijn ontstaan over dit majestueuze dier. Niet alleen dichters, zoals Hans Christian Andersen (1805-1875) met zijn sprookje Het lelijke eendje, en componisten, bij voorbeeld Jean Sibelius (1865-1957): De Zwaan van Tuonela (1893, gereviseerd in 1897 en nog eens in 1900) ─ hebben zich laten inspireren gevoeld door dit fraai ogende, soepele en zelfbewust lijkende dier.

Derk den Boer (Groningen): de cyclus Zwanenkring

Beeldend kunstenaars hebben zich evenmin onbetuigd gelaten, en dat tot op de huidige dag. Als lichtend voorbeeld, dat we u hier willen voorstellen, mag de cyclus Zwanenkring gelden, gerealiseerd door de in Groningen wonende en werkende kunstenaar Derk den Boer, die met een ander project van rust en bezinning, Oases in Stad en Land  ─ want ook zo kun je het dier zwaan bezien ─ voor de Biënnale in Florence, in december 2011, uitgenodigd.
Over het meest recente project van deze kunstenaar kunt u meer lezen op de wijkwebsite van Paddepoel, een noordelijke stadswijk van Groningen, waar niet alleen een artikel ─ geplaatst op woensdag 18 mei ─ over Derk den Boer te lezen is, maar tevens een fotoreportage beschikbaar is over dat wel heel ruim bemeten landschapswerk.

BBC Two-television: Een chassisische liefdesgids

Woensdag 18 mei confronteert de Britse televisiezender BBC Two ons met chassidische Joden die in het Noord-Londense Stamford Hill wonen. Die groepering leeft temidden van anderen die in vrijwel alles de gewoonten van de eenentwintigste eeuw volgen, terwijl deze joodse gemeenschap leeft volgens de tradities van de achttiende eeuw. Liefde en huwelijk, alsmede het zoeken naar een bruid worden gerealiseerd volgens de gebruiken die in genoemde periode als standaard golden.
Het programma, dat zal worden uitgezonden tussen 22:00 uur en 23:00 uur onze tijd, draagt de titel A Hasidic guide to love, marriage and findign a bride.

Pijnlijke trots en een onuitroeibaar vooroordeel

Op dinsdag 17 mei presenteert het tweede Duitse televisienet ZDF een portret van Maxima Zorreguieta, de echtgenote van kroonprins Willem Alexander der Nederlanden. In de titel wordt al op haar ─ al dan niet vermeende ─ charme gewezen. In de vooraankondiging werd ons land weer eens als Holland geafficheerd, en dat leidt tot de vraag of er bij de oosterburen ooit een stroming zal ontstaan die accepteert dat buurlanden autonoom zijn en zelf over hun naam beslissen, en dart ons land in het Duits Niederlande heet. Ons land heet al 197 jaar Koninkrijk der Nederlanden, kortweg Nederland, en dat zullen die voor een deel zeer imbeciele oosterburen toch eens moeten begrijpen als ze niet bij ons te boek willen staan als lieden met het Antlitz des hässlichen Deutschen mit der Mentalität des Herrenvolkes. Dat in die houding het schandalige element van misplaatste trots en dito vooroordeel ligt ─ een soort pride and prejudice, zou je kunnen zeggen ─, kunnen ze of willen ze niet begrijpen. Dat laatste, niet willen, is nog flink wat erger dan het niet kunnen.

Zo heb ik eens vergeefs getracht een wat oudere, en lange tijd voortreffelijke journaliste uit te leggen dat ons land al bijna twee eeuwen Nederland heet en dat Holland een regio is zoals Beieren of Schleswig Holstein. Het wel heel extreem vooringenomen vrouwtje ging onmiddellijk in de aanval: hoe ik er toch bij kwam. Holland heette Holland en als ik die naam wilde veranderen dan zou ik nog heel wat werk moeten verzetten, want er was natuurlijk geen sprake van dat ons land Nederland kon heten.
Ik heb haar verwezen naar Duitse naslagwerken, waarin haar in de moedertaal zou kunnen worden uitgelegd dat er op deze wereld geen staat is die Holland heet: de Brockhaus Enzyklopädie, en daarnaast ried ik haar Meyers Großer Weltatlas te raadplegen, aangezien die beide uitgaven onverbiddelijke autoriteit hebben. Het mocht, zoals te verwachten viel, in het geheel niet baten.
Wie mag zich er dan nog over verbazen dat er nog steeds drommen Nederlanders zijn die de oosterburen nog steeds niet vertrouwen. Want probeert u eens, om een vergelijking te trekken, hun staat als Bayern of Schwarzwald te kwalificeren, en de hele BRD is te klein. Als je dan nog eens probeert uit te leggen dat het in ons land exact zo is, krijg je de mededeling dat het "iets heel anders" is, en menigeen weet wat het betekent als mensen dat gaan roepen. Ze hebben nog een lange weg te gaan, die minne Duitsers.

Max Frisch vroeg zichzelf: "Weet ik, wie ik ben?"

Romans en drama's
De regionale Duitse radiozender NDR Kultur presenteert op dinsdag 10 mei, tussen 20:00 uur en 21:00 uur in het programma Kulturforum de aflevering Weiß ich wer ich bin? ─ Fragen von und an Max Frisch.

Zwitserse gedenkmunt van 20 frank,
t.g.v. de honderdste geboortedag
van Max Frisch (1911-1991).

De Zwitserse auteur Max Frisch werd op 15 mei 1911 geboren en behoorde tot de naoorlogse, Duitstalige auteurs, die met hun geschriften, vooral met de romans en toneelstukken, in ieder geval voor flink wat discussie hebben gezorgd en zeker in de hoofden van bepaalde mensen één en ander ten gunste van een positieve ontwikkeling hebben weten te bewerkstelligen.
Van oorsprong was de man architect, maar allengs ging hij meer en meer romans schrijven. Daarbij mogen we niet zijn wereldwijd besproken  en geprezen toneelstuk Biedermann und die Brandstifter (Ein Lehrstück ohne Lehre) uit 1958 vergeten.

Ook Tagebücher
Deze auteur heeft eveneens een Dagboek bijgehouden, begonnen om 1946, toen hij nog architect was. Het feit dat hij publiceerde, lag vooral besloten in hetgeen hij als Zeitgenossenschaft beschreef, en niet in de persoon Max Frisch. 
Twintig jaar later begon hij aan zijn tweede dagboek, dat in vertellende vorm een soort logboek van de eenling, de eenzame wolf, kan worden beschouwd. Wat tevens opvalt, is het feit dat het thema ouder worden, en de notities dienaangaande, een prominente plaats innemen. 
Toch was Max Frisch aan het einde van dat tweede Dagboek (1966-1971) nog maar zestig jaar oud. We worden daarin geconfronteerd met tal van vragen van de schrijver Max Frisch aan de persoon met dezelfde naam, en daarbij stuiten we weliswaar op alledaagse zaken, de dood incluis, maar wel zodanig dat de lezer zich ook aangesproken voelt. Die sfeer zal zeker terug te vinden zijn in het hier aanbevolen radioprogramma.
Max Frisch overleed op 4 april 1991: hij werd net geen tachtig jaar oud.

Tweemaal Abdelkader Benali boekt Leon de WInter

Hollywood en ochtendblad
De Nederlandse auteur Leon de Winter (geboren 1954) woont en werkt in Hollywood, waar hij filmscenario's produceert, die hij hoopt te verkopen aan een van de talrijke studio's aldaar.
Tegelijkertijd houdt hij zijn vaderland en de rest van de wereld nauwkeurig in het oog. Van wat er zoal door hem heengaat, houdt hij als commentator Buitenland van een bekend Nederlands ochtendblad ─ met een grafisch afstotelijk voorkomen, om over de inhoud van die veel gelezen courant maar geheel te zwijgen ─ zijn lezers op de hoogte.
Wat die Leon de Winter wil doen, is verhalen vertellen en wat hem betreft kan dat door middel van film en boeken. Voor wat betreft het laatste fenomeen is hij rijk vertegenwoordigd op de boekenmarkt. Binnen enkele weken kocht ik diverse van zijn boeken, en alle ongelezen, voor hooguit zeventig eurocent. Deze week vond ik een splinternieuw exemplaar van de BB-pocket De ruimte van Sokolov, bij een kringloopwinkel waar de hoeveelheid boeken in het magazijn zo groot schijnt te wezen dat men alle aanwezige boeken in de winkel verkocht voor de somma van tien voor twee euro. Voor twintig cent had ik daarmee een dik boek van deze Leon de Winter erbij.
In het NTR-programma Benali boekt wordt op zondag 8 mei, vanaf 23:00 uur via Nederlan 2, een nieuwe aflevering uitgezonden, waarin de kijkers kunnen meebeleven hoe Abdelkader (*) Benali de schrijver in kwestie ─ en diens echtgenote Jessica Durlacher ─ bij hen thuis bezoekt.
Deze aflevering wordt nog deze week opnieuw uitgezonden, maar dan via het digitale kanaal Cultura 24, en wel op woensdag 11 mei, tussen 20:02 uur en 21:00 uur.

Zelfverheffing als thema in BBC's Words and Music

Confucius, getekend door de
Tang Dynastie kunstenaar
Wu Daozi (680-740)

Self-improvement is het thema van het gebruikelijke zondagavond-programma van BBC Radio 3, getiteld Words and Music, dat ook deze zondag tussen 23:15 en 00:30 uur onze tijd aan de luisteraars zal worden gepresenteerd.
Het genoemde thema wordt behandeld in muziek, proza en poëzie. Dat komt onder meer tot uiting in voordrachten door Anna Maxwell Martin en Matthew Macfadyen. Zij presenteren teksten van de oeroude doch tegelijkertijd zo eigentijdse, want actuele, Chinese wijsgeer Confucius (551-479 vóór onze jaartelling), van de Duitse filosoof Immanuel Kant (1724-1804) en van de Engelse poet laureate Alfred Lord Tennyson (1809-1892).
De daarvoor uitgekozen muziek werd geschreven door de wereldvermaarde Engelsman Edward Elgar (1857-1934) en de Italiaan Muzio Clementi (1752-1832).