Uiting van krankzinnigheid Hoewel hij zelf geen maatregelen wil nemen, die leiden tot het vrijgeven van een uitermate abject geschrift — Mein Kampf (1924) van Adolf Hitler —, is de Nederlandse minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Ronald Plasterk, van mening dat het boek nu eindelijk vrij verkrijgbaar dient te zijn via de boekhandel. Weliswaar kan iedereen, die de inhoud nader wil onderzoeken, dat in de meeste Openbare Bibliotheken realiseren, en zijn er zelfs diverse van die instituten die, naast de Nederlandse vertaling, ook de originele Duitse versie beschikbaar hebben, en kan men voorts van de integrale vertaling via het internet kennisnemen, maar dat is dat in een waarachtig democratisch bestel niet voldoende. Het verbod is nauwelijks meer dan een symbool van weliswaar terechte afkeuring van de geest van dat geschrift en de gevolgen, die toch in eerste instantie zijn ontstaan door het optreden van de schrijver van het boek, en veel minder door de inhoud zelf, want ondanks de enorme oplagen, die het krankzinnige geschrift heeft gehaald — elk stel dat in de bewuste periode in het huwelijk trad, kreeg van de ambtenaar van de burgerlijke stand een exemplaar aangeboden —, is er vrijwel niemand van die grote groep, op enkele onverbeterlijke fanatici na, die het boek ook werkelijk hebben gelezen. [*]
Minst abjecte Hitler-geschrift
Hoewel reeds decennia door allerlei prominente en politiek geheel onverdachte, stemmen de eis tot vrijgave van Mein Kampf steeds opnieuw, en helaas tevergeefs, is geuit, kunnen de huidige verantwoordelijken zich werkelijk niet langer verschuilen achter symboliek en pseudo-argumenten. Zo heeft de Duitse bibliothecaris, die als hoogste instantie heeft toegezien op de wetenschappelijk verantwoorde versie die van alle andere Hitler-geschriften is gerealiseerd, gewezen op een hiaat in de behoorlijke rij boeken die al die schrifturen tesamen vormen. Dat hiaat zou moeten worden opgevuld door een geannoteerde editie van het omstreden boek, maar ook in Duitsland mag dat niet meer, en nog steeds niet opnieuw, verschijnen. Fijntjes wees de bibliothecaris in kwestie erop dat dit wel heel wrang was, aangezien al het andere dat deze Afsplitsing van het Beest uit de Afgrond heeft afgescheiden, van een heel wat vreselijker kaliber is.
Professor Walter Jens
Ook de voormalige hoogleraar retoriek en klassieke filologie aan de universiteit van Tübingen, Walter Jens (geb. 1923), die tevens een reeks boeken over zeer uiteenlopende thema’s heeft geschreven en die werkzaam was en is als literatuurhistoricus en –criticus, en niet in de laatste plaats als hoofdredacteur van de laatst verschenen editie van Kindlers Literatur Lexikon — waarin het boek in kwestie ook gewoon lexicografisch wordt behandeld — heeft gefungeerd, betoogt in Duitsland al decennialang dat een verbod op dat boek van Hitler onzinnig is en volstrekt contraproductief, in meer dan één opzicht. Wel heeft hij consequent geëist dat er dan een geannoteerde en wetenschappelijk verantwoorde editie van ‘Mein Kampf’ verschijnt. Hij is met alle andere, positief ingestelde, voorstanders van mening dat de symboolwaarde van een verbod nimmer kan opwegen tegen de in de grondwet verankerde, democratische principes.
Ontstaan in 1924
Voor zijn deelname aan een figuurlijk èn letterlijk halfhartige poging tot een staatsgreep in Beieren, op 23 november 1923, werd Hitler tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld, maar reeds in december 1924 werd hij weer vrijgelaten. Die tussentijd heeft hij doorgebracht in de gevangenis van Landsberg, waar hij zijn waanideeën weliswaar op papier wilde zetten, maar daartoe praktisch niet in staat was door het ontbreken van papier en inkt. Maar Hitler kreeg daar bezoek van een bewonderaarster die hem tot het bittere einde en nog decennia daarna trouw is gebleven: Winifred Wagner (1897-1980), de schoondochter van de grote componist van
Bayreuth. Zij vertelde in een film over haar leven (Hans-Jürgen Syberberg: Winifred Wagner und die Geschichte des Hauses Wahnfried 1914-1975 [1975]), dat ze er trots op was dat ze Hitler zo heeft kunnen ondersteunen, en dat ze deze Wolf ook zonder enig voorbehoud weer met evenveel vreugde zou begroeten als hij zomaar weer zou binnentreden. Zij bewees bij elke gelegenheid dat ze niet in de geringste mate voor verbetering vatbaar was en dat elk dwaal-inzicht van anno dazumal nog volledig in haar denken was vastgeroest.
Is het een wonder dat zovelen decennialang na beëindiging van de tweede wereldoorlog nog altijd bang waren voor bepaalde elementen in de Duitse geest, die ook thans nog voortbestaan en tesamen de mofse mosterlijkheid vormen.
Nu vrijgeven
Dat de minister dat vrijgeven van Mein Kampf juist nu bepleit, zal mede zijn ingegeven door het verbod dat een volstrekt doorgeschoten, in de meer dan vergrotende trap wild, kamerlid eist jegens de Koran, welke hij op één lijn stelt met dat bewuste Hitler-boek. Niet alleen heeft die door sommigen ge-, maar door relatief velen vèrachte, afgevaardigde daarmee zichzelf, voor zover dat nog nodig en mogelijk was, geprofileerd als een volstrekt buitenproportionele risee, maar tevens heeft hij laten zien dat het met zijn historisch bewustzijn erbarmelijk is gesteld. 
Immers, voor de strijd tegen een door hem gevaarlijk geacht islamitisch boek doet hij een beroep op precies die methoden welke zo naarstiglijk in de praktijk zijn gerealiseerd door juist degenen die zich, gedurende twee decennia na het gereedkomen van Hitlers Mein Kampf, als de grootste adepten van de auteur en dat geschrift hebben gemanifesteerd.
Extreme, ja zelfs extremistische, geestelijke verwarring bestaat helaas tevens, en niet in de laatste plaats, in cultuurnaties, en daar vooral in — wie zal dat verbazen — het politieke spectrum; politieke, en derhalve bovengemiddeld gevaarlijke, waanzin heeft zich inmiddels genesteld in Huis en Hof, Binnen en daarbuiten.
___________
Commentaar: Het zeer prijzenswaardige initiatief van minister Plasterk, dat ondersteuning verdient, mag echter niet verzanden in vrijblijvendheid. Het zou de minister sieren als hij de eerste stap in deze context zou laten volgen door de mededeling dat hij snel zal komen met een plan van financiële ondersteuning die nodig is om een zo aanvaardbaar mogelijke, geannoteerde en wetenschappelijk verantwoorde uitgave van het boek in kwestie te realiseren. Pas dan kan er definitief een einde komen aan meer dan een halve eeuw onnodig gesteggel over een, inderdaad abject en moeilijk te verteren, geschrift van iemand wiens geestelijke vermogens in die bewuste periode reeds in verregaande staat van ontbinding verkeerden.
___________
[*] De Oostenrijkse cabaretier en acteur Helmut Qualtinger (1928-1986) heeft eens voor het tweede Duitse televisienet ZDF, nu alweer meer dan dertig jaar geleden, een uur lang op histrionische wijze delen uit Mein Kampf voorgedragen. Helaas pas omstreeks middernacht, zodat vooral juist de beter geïnformeerden onder het televisie kijkende publiek deel van het auditiorium uitmaakten. Verbijsterend was het wel, het van liederlijkheid en daverende gekte aan elkaar hangende van dat boek nog eens voorgeschoteld te krijgen. Na afloop wees de 'Ansagerin' er nog eens op dat er tal van miljoenen exemplaren in de periode tussen 1924 en 1945 waren uitgegeven. "Wer hat es eigentlich damals gelesen?"
(Qualtingers lezing uit dat boek is nog steeds verkrijgbaar in een dvd-versie.)
___________
Afbeeldingen
1. Ronald Plasterk, minister van OCW in het huidige kabinet.
2. Walter Jens, veelzijdig Duits auteur en kenner van de nazi-tijd.
3. Het echtpaar Siegfried en Winifred Wagner in 1916.
4. Titel van Hitlers meest verafschuwde, doch inhoudelijk nog minst weerzinwekkende, geschrift.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten